රත්නපුර පහළ නිම්නයේ තුන් ලක්ෂයක් ජනයා ගංවතුරට තල්ලූකර දමති!

කළු ගඟ නිම්නයේ ගංවතුර අර්බුදය

ඉහත්තාවේ ගම්වාසීන්

රත්නපුර පහළ නිම්නයේ තුන් ලක්ෂයක් ජනයා

                ගංවතුරට තල්ලූකර දමති!

(පින්තූරය-අන්තර්ජාලය)

(ක‍්‍රිෂ්ණ විජේබණ්ඩාර)

ආකාසේ කඳුවැටි උඩින් එබී ගෙන, එක රාමෙට වැහි අරන් එනවා. දහවල් දවස තිස්සෙත්, ? රාත්තිරියටත් වහිනවා. ‘අනතුරු ඇඟවීමේ රතු නිවේදන ආවේ නැතත්, හිත් බය භීතියෙන් පිරී යනවා. එහෙන් ගංවතුර ගලනවා. මෙහෙන් නාය යනවා. මාරයා හැම තැනකින්ම ඉඳන් දත් විළිස්සනවා. ගෙවී යන ඔක්තෝබර් මාසය මැද හරියේ දීත් ආකාසේ වැහි මීදුමට මුවා වෙමින් කළු ගඟ නිම්නයට  බය බිරාන්තකමක් ඇති කළා!

ලංකාවට ප‍්‍රධාන ගංගා 103ක්ම තියෙනවා. ඒත්, ‘ගංවතුර’ යයි කිව්වොත් ඉතිං මතක් වෙන්නෙම ‘රත්නපුරේ’ තමයි. ‘වැස්සා නම් ඉතිං රත්නපුරේ යට වෙලා ඇති’ කියලා ගංවතුරක් එන්නේම නැති පළාත්වල අයත් කියනවා. ‘රත්නපුරේ ඉතිං වැහි උපන් පළාත’ කියලාත් හැඳින්වෙනවා.

රත්නපුරේ කියන්නේ  රටේ මධ්‍යම කඳුකරයේ, නිරිත දිග බෑවුමේ පිහිටි ප‍්‍රදේශයක්. ඉතින් නිරිත දිග මෝසම් වැස්ස නිර්ලෝභීව අත-පය දිග හරිනවා. සමනල වන හිමයේ වැහි සාරය අන්තිම බින්දුවටම හූරා ගත් කළු ගඟ ගලා බසින්නේත් රත්නපුරය ඔස්සේයි. එයින් කළු ගඟ ඉහළ නිම්නයේ රත්නපුරය විතරක් නෙවෙයි,  අනාදිමත් කාලයක් තිස්සේ එහි පහළ නිම්නයේ කළුතර දිස්ත‍්‍රික්කයත් භීතියට පත් වෙනවා.

ගෙවී ගිය මැයි මාසයේ දීත් කළු ගඟ නිම්නයට මහ වැහිවලින් බොහොම කරදර වුණා. ගම් බිම්-ගෙවල්-දොරවල් ගංවතුරෙන් යට වුණා. නාය ගිහින් මිනිසුන් පණ පිටින් පොළොවේ වැළලූණා. ඒක මහ විපත්තිදායක වකවානුවක්. ගම්මාන ගණනාවක්ම නාය ගියා. අවදානම් තැන්වලින් මිනිස්සු අයින් කෙරුණා. නාය යාම් නිසා පාරවල්වල ගමනාගමනය නැතිව ගියා. නිවාස කැඩිලා ගියා. මිනිසුන්ගේ වගාවන් වැනසී ගියා. තේ ගස් පවා කුණුවෙලා ගියා. යන යන හැම තැනම මඩින් පිරී ගිහින්. මැණික් පතල් විනාශ වෙලා. ජනයාගේ ජීවනෝපාය මාර්ග ඇහිරිලා ගිහින්. ‘රත්නපුරේ හරියට විසාලා මහනුවර වාගෙයි’ කියලා මිනිස්සු කියන්න පටන් ගත්තා. දැන් ඉතින්  කළු ගඟ යාන්තම් ගැලූවත් බය හිතෙනවා. ගංවතුර කොයි වේලේ එයි ද කියලා දන්නේ නෑ!

බොහොම කාලෙකට ඉස්සර නම් කළු ගඟ ඉහළ නිම්නයේ, රත්නපුරේ  මිනිසුන්ට ගංවතුර ගැන යම් දැනීමක් තිබුණා. ඒත් දැන් හැම දෙයක්ම වෙනස් වෙලා. බොහොම පොඩි කාල පරාසයක් තුළ මහ විශාල ප‍්‍රමාණයක් වහිනවා. වේගයෙන් ගංවතුර ඇති වෙනවා. හොර රහසින්ම නාය යනවා. ඉකුත් මැයි මාසේ 24 වැනි දා, පැය දොළහක් තුළ,  කළු ගඟ නිම්නයේ නමුණුතැන්නට මිලිමීටර් 619කුත්, බුලත්සිංහලට මිලිමීටර් 419කුත් වැසි ඇද වැටිලා තිබුණා. සමස්තයක් හැටියට ගත්තාම, මැයි මාසේ 24 සිට 26 දක්වා කාලය ඇතුළත කළු ගඟ් ජල පෝෂක ප‍්‍රදේශවලට ලැබුණු වර්ෂාපතනය මිලිමීටර් 3054ක්! එය ගංගාවකට කොහෙත්ම ඔරොත්තු නො දෙන තරම් වැසි පතනයක්. ඉතින් ලොකු විනාශයක් ඇති වුණා. අනාදිමත් කාලයක පටන්ම, සෑම නිරිත දිග මෝසම් වැසි සමයකම වාගේ ගංවතුර සහ නාය යාම් නිසා කළු ගඟ නිම්නයම කඳුළු සහ දුක් සුසුම්වලින් පිරී යනවා. 

‘මේ විපැත්තිදායක තත්ත්වයෙන් ගොඩ යන්න ක‍්‍රමයක් නැද්ද?’

ඒක ගංවතුරට මුහුණ දෙන බොහොම දෙනෙක් විමසන ප‍්‍රශ්නයක්.  

එහෙම වුණත්, කළු ගඟ නිම්නයට අධිපතිකම් කරන දේශපාලන ප‍්‍රජාවටත්, ඔවුන් බලයට පත් කළ බහුතර මහජනතාවටත් ඒ ගැන ලොකු  ‘හැඟීමක්’ ඇති බවක් පෙනෙන්නට නෑ. ‘බත් පැකට්’ හෝ ‘වියලි ආහාර සලාක පැකට්’ ගැන උනන්දු වෙනවා මිසක්, ‘ගංවතුර පාලනය කරපියව්’ කියා හඬ නගන කෙනෙක් නෑ!

ගංගාවේ ඉහළ නිම්නයට වන්නකට  පිහිටි රත්නපුර දිස්ත‍්‍රික්කය, වර්ග කිලෝමීටර් 3275ක් විශාලයි. ගණනින් 10,82,277ක ජනගහනයක් එහි ජීවත් වෙනවා. ගංගාව පහළ නිම්නයේ පිහිටි කළුතර දිස්ත‍්‍රික්කයේ විශාලත්වය, වර්ග කිලෝමීටර් 1606ක්. එහි 12,17,260ක ජනගහනයක් ජීවත් වෙනවා. සෑම ගංවතුර සමයකම මේ හැම දෙනාටම අත්වන පීඩාව මෙතෙකැයි කියා කියන්නට බෑ!

පහුගිය මැයි මාසයේ ආපු ගංවතුර විපතින් රත්නපුර දිස්ත‍්‍රික්කයේ පවුල් 10,175ක, පුද්ගලයන් 1,60,125 දෙනෙක් පීඩාවට පත් වුණා. කළුතර දිස්ත‍්‍රික්කයේ පවුල් 43,275ක, පුද්ගලයන් 1,65,208 දෙනෙක් පීඩාවට පත් වුණා.  දිස්ත‍්‍රික්ක දෙකේම නිවාස 3350ක් අවදානමට ලක් වුණා. වාර්තාවල එන විදිහට, වර්ෂ 1913, 1940, 1941, 1947 සහ 2003 යන වර්ෂවල ද රත්නපුරය (කළු ගඟ නිම්නය) ගංවතුරේ අතිශය දරුණු ප‍්‍රහාරවලට ලක්ව තිබෙනවා. 2003 මැයි මාසයේ හට ගත් ව්‍යසනයෙන් සිදුවූ හානිය, රුපියල් මිලියන 73ක් පමණ වන බව (මිනිස් ජීවිත හැර) තක්සේරුකර තිබුණා. පුනරුත්ථාපන කටයුතු සඳහා හැමදාමත් වියදම් කරන්න පුළුවන් ද? කියලාත් ප‍්‍රශ්නයක්!

‘කාල නදී’ කියන්නේ අතීත ව්‍යවහාරයක්, එයින් නම් කෙරෙන්නේ කළු ගඟයි. එය ඇරඹෙන්නේ ශ‍්‍රීපාද අඩවියේ ඉඳිකටුපාන ඉසව්වෙන්. ගංගාව කිලෝමීටර් 129ක් දිගයි. ජල ධාරා ප‍්‍රදේශය වර්ග කිලෝමීටර්-2720ක්. ගංගාව රත්නපුර සහ කළුතර යන දිස්ත‍්‍රික්ක ඔස්සේ ගමන්කර, කළුතරින්  මුහුදට ගලා බසිනවා. ඒ අතරතුර ප‍්‍රධාන පෙළේ අතු ගංගා 12ක විතර ජල  පෝෂණය ලබනවා. රත්නපුර නගරය අසලින් එකතු වන ‘වේ ගඟත්, පහළින් එකතු වන ‘කුරු ගඟත්’, ‘කුකුලේ ගඟත්’ අතු ගංගා අතර ප‍්‍රධානයි. වාර්ෂිකව ඝන මීටර්-මිලියන- 8183ක ජලස්කන්ධයක් කළු ගඟ ඔස්සේ මුුහුදට  මුදා හරිනවා. මහවැලි ගඟ හැරුණු විට, එය ලංකාවේ ගංගාවකින් මුහුදට ගලා බසිනා විශාලතම ජලස්කන්ධයයි!

අපට වැසි පතනය පාලනය කරන්න නම් බෑ. එහෙත්  කළු නදියේ හිතුවක්කාර ගංවතුර පාලනය කරන්නට හෝ එහි සිහිල් දියවරින් රටට වැඩක් ගැනීමට නම් පුළුවන්. මෙතෙක් ඒ සඳහා තවම නිසි වැඩ පිළිවෙලක් ක‍්‍රියාත්මක වෙලා නෑ. කළු ගඟ හැරවීමේ සංකල්ප සහ සැලසුම් නම් ඇති වෙනවා. විශේෂඥ වාර්තාත් හැදෙනවා. වඩාත් අවධානයට ලක්ව තිබෙන්නේ, ගංගාව රුහුණට හරවා යැවීමේ යෝජනාවයි. වාරිමාර්ග දෙපාර්තමේන්තුව 2004 වසරේත් ඒ ගැන අධ්‍යයනයක් කරලා තියෙනවා.

වර්ෂ 1968 දී, ඇමරිකාවේ, ‘කොලරාඩෝ ඉංජිනේරු උපදේශක සමාගම’ කළු ගඟ නිම්නයේ ජල සම්පත් සංවර්ධනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් අධ්‍යයනයක් කරලා තියෙනවා. ඉන් පසුව ඔවුන් ‘ඒකාබද්ධ සංවර්ධන සැලැස්මක්’ ඉදිරිපත් කළා. එහි තේමාව වූයේ, රත්නපුරයට ඉහත්තාවෙන් පිහිටි ‘මල්වල’ ප‍්‍රදේශයේ රැඳවුම් ජලාශයක් ඉදි කිරීම සහ කුකුලේ ගඟ, මගුරු ගඟ, ගිං ගඟ සහ නිල්වලා ගඟ යන ගංගාවල ජලය රැස්කර මහා ජලාශයක් බඳවා, එහි දියවර ‘දකුණු දිග වියලි කලාපයට’ , එනම් හම්බන්තොට, මොණරාගල යන දිස්ත‍්‍රික්ක ඔස්සේ අම්පාර දිස්ත‍්‍රික්කය දක්වා ගෙනයාමයි. යෝජිත ‘මල්වල ජලාශය’ (කළු ගඟ) මගින් රත්නපුරයේ ගංවතුර පාලනය කිරීම සහ ජල විදුලිය නිපදවීමත්, කුකුලේ, මගුරු, ගිං සහ නිල්වලා යන ගංගාවල ද ගංවතුර පාලනය කරමින්, ඒවායෙහි දියවර ජල සම්පත් හිඟ දකුණු දිග ප‍්‍රදේශයේ සංවර්ධනයට යොදා ගැනීමත්, ඔවුන්ගේ සැලැස්මෙන් අරමුණු කෙරුණා.

එහි කියැවුණු ආකාරයට, මගුරු ගඟ ‘මාගුර’ ප‍්‍රදේශයේ දීත්, ගිං ගඟ ‘තවලම’ ප‍්‍රදේශයේ දීත්, නිල්වලාව ‘පිටබැද්දර’ ප‍්‍රදේශයේ දීත් වෙන වෙනම හරස්කර කුඩා ජලාශ බැඳවෙනවා. ඉන් පසුව සියල්ලෙහි දියවර මහා ජලාශයකට රැස් කෙරෙනවා. එතැන් පටන්, මුහුදු මට්ටමෙන් මීටර් 120ක් උස සමෝච්ච රේඛාව ඔස්සේ ඉදි කෙරෙන කිලෝමීටර් 180ක් දිග අන්තර් නිම්න ඇල මාර්ගයක් මගින් අම්පාර දක්වා ජලය රැුගෙන යනවා. කෙසේ වෙතත් සැලැස්ම ක‍්‍රියාත්මක වූයේ නෑ. ඒත් කුකුලේ ජල විදුලිබල ව්‍යාපෘතිය නම් ඉදි වුණා.

ඉන් පසුව, දෙවැනි ඇමරිකානු කණ්ඩායමක්, 1989 වසරේ දී ‘ටෑම්ස්’ නම් කණ්ඩායමක්, 1999 වසරේ දී චීන කණ්ඩායමක් මෙන්ම ජපාන කණ්ඩායමක් ද කළු ගඟ මෙල්ල කිරීමේ අධ්‍යයන පවත්වා විවිධ සැලසුම් ඉදිරිපත්කර තිබෙනවා. වඩාත් ජනප‍්‍රියම කාරණය වූයේ, කළු ගඟ ජල හිඟයෙන් පෙළෙන හම්බන්තොට දිස්ත‍්‍රික්කයට හරවා යැවීමයි. එහෙත් යෝජිත ‘මල්වල ජලාශයේ’ උන්නතාංශය (උස මට්ටම) ප‍්‍රමාණවත් නොවීම නිසා එය කළ නො හැක්කක් බව දැන් හෙළිවී තිබෙනවා. වර්ෂ 2009 දී ජපානයේ  ‘ජයිකා ආයතනය’, කැලණි, කළු, ගිං සහ නිල්වලා යන ගංගා නිම්නවල ගංවතුර පාලනය කිරීම සඳහා සැකසූ යෝජනා මාලාවේ ද කළු ගඟ මෙල්ල කිරීම ගැන සාකච්ඡා කෙරෙනවා.

අපේ වාරිමාර්ග දෙපාර්තමේන්තුව, පැරණි සැලසුම් ද සලකා බලමින් 2004 වසරේ අධ්‍යයනයක් කළා.  එයින්  තවත් සැලැස්මක් සැකසුණා. එහි හැඩරුව අංග කිහිපයකින් සමන්විතයි.

x             රත්නපුර නගරයට කිලෝමීටර් තුනක් ඉහත්තාවේ ‘මල්වල’ ප‍්‍රදේශයේ, මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් 54ක් උසින් හෙක්ටයාර් 1200ක භූමියක් පුරා පැතිරෙන, ‘රැඳවුම් ජලාශයක්’ ඉදි කිරීම,

x             රත්නපුර නගරය  ආශ‍්‍රිත ගංවතුරෙන් යටවෙන ප‍්‍රදේශවලට, ගංවතුර ගලා ඒම වැළැක්වීමට කවාකාර ‘වේලි සහ ආරක්ෂිත බැමි සමූහයක්’ ඉදිකිරීම,

x             රත්නපුරය ගංවතුරෙන් මුදා ගැනීම පිණිස, කළු ගංග අතිරික්ත ජලස්කන්ධය විකල්ප ඇල මාර්ගයක්   ඔස්සේ හරවා, යළි කළු ගඟටම එක් කිරීම,

x             කළුතර දිස්ත‍්‍රික්කයේ ගංවතුර පාලනය කිරීම සඳහා ආරක්ෂිත බැමි සහ පොම්පාගාර ඉදි කිරීම, යන කාරණා එයට ඇතුළත් වුණා.

එහෙත් 2012 වසරේ දී, රත්නපුරේ ‘මල්වල’ සහ ‘මීහිටිය’ යන ගම්වල මිනිස්සු පාරට බැහැලා, යෝජිත මල්වල ජලාශය ඉදි කරනවාට එරෙහිව දැඩි විරෝධය පළ කළා! ඔවුන් පැවසුවේ එයින් තම ගම්බිම් අහිමි වන  බවයි. විරෝධතාවයන් සඳහා රත්නපුරේ බුද්ධි සම්පන්න දේශපාලන ප‍්‍රජාවේ අත-යට සහයෝගය  ලැබුණු බව ද ප‍්‍රකට කාරණයක්!

එයින් කළු ගඟ මෙල්ල කිරීමේ අවසන් උත්සාහයත් යටපත්ව ගියා. දැන් වාර්ෂිකව ගංවතුර පීඩාවෙන් භීතියට පත් වන, දුක් විඳින  කළු ගඟ නිම්න වැසි මහජනයාට රටේ පාලකයන් සහ මල්වල ගම්වාසීන් දෙන පිළිතුර කුමක් ද?

ගඟ ඉහත්තාවේ මල්වල සහ මීහිටිය ජනතාවගේ අයිතිවාසිකම් රැකිය යුතුයි. ඒ ගැන කිසිදු විවාදයක් ලියුම්කරුට නෑ. එහෙත් ඔවුන්ගේ ඉල්ලීමට ඉඩ දී රත්නපුර සහ කළුතර යන දිස්ත‍්‍රික්ක දෙකේ නිවසන තුන් ලක්ෂයකට අධික ජනතාවකගේ ජීවිත හැමදාමත් ගංවතුරටම තල්ලූකර දමනවා ද?, නැතිනම් ගඟ ඉහත්තාවේ සහ පහළ නිම්නයේ වෙසෙන හැම දෙනාටම සාධාරණය ඉටුවන විසඳුමක් මගින් කළු ගඟ මෙල්ලකර ගන්නවා ද? යන්න, වර්තමානයේ අසන්නට ඇති ප‍්‍රශ්නයයි!

ලංකාවේ මහා පරිමාණ වාරි සංවර්ධන ක‍්‍රියාදාම ආරම්භ කෙරුණේ 1960 දශකයේ දි, ‘ගල් ඔය’ ව්‍යාපාරයෙන්. ඊට පස්සේ වලවේ ගඟ හරස්කර, ‘උඩ වලවේ ව්‍යාපාරය’ ඉදි කෙරුණා. 1970 සහ 1980 දශකවල, දැවැන්ත ‘මහවැලි සංවර්ධන ව්‍යාපාරය’ සහ ‘ලූණුගම්වෙහෙර’ යන ව්‍යාපාර ඉදි වුණා. ‘සමනල වැව’ ඉදි වුණා. මෑත කාලයේ ‘වෙහෙරගල’ ජලාශය බැන්දා. ‘දැදුරුඔය’ හරස් කෙරුණා. අඹන්  ගඟින් ‘මොරගහකන්ද’ ජලාශය ඉදි වුණා. මේවා තනද්දී දහස් ගණන් මහජනයාට සිය පාරම්පරික ගම්බිම් අහිමි වුණා. ඔවුන්ට දුරබැහැර පිහිටි අලූත් ගම්බිම්වලට යන්න සිදු වුණා. (ඉන් මහවැලි සංවර්ධන ව්‍යාපාරය විශේෂයි.) පාලකයන් ඔවුන්ට වන්දි මුදල් සහ අනෙකුත් මූලික පහසුකම් සැලසුවා.

පාරම්පරික නිජබිම් හැර යන්නට සිදු වීම අතිශයින්ම කටුක අත්දැකීමක් බව ඇත්තයි. එහෙත් ඒවායෙහි විසූවන් රටේ දියුණුව වෙනුවෙන් සියල්ල ඉවසුවා! ‘කපුටන්’ තරම් විශාල මදුරුවන් සිටිතැයි එකල ප‍්‍රකටවූ ‘ගල්ඔය ව්‍යාපාරය’ අද ලංකාවේ ප‍්‍රමුඛ පෙළේ වී නිෂ්පාදන ප‍්‍රදේශයක්. ‘එච්’ කලාපය ඇතුළු මහවැලි කලාපත් එහෙමයි. කලක් ‘ගංජා සූස්තියට’ නම කියැවුණු වලවේ ගඟ නිම්නය අද ඉහළම කෘෂිකාර්මික කලාපයක්! රටක දියුණුවට මහා පරිමාණ ඉදි කිරීම් පවා අවශ්‍ය වෙනවා. එහි දී ව්‍යාපෘති ප‍්‍රදේශවල වෙසෙන මහජනයාටත් යම් යම් කැපකිරීම් කරන්න වෙනවා. දක්ෂිණ අධිවේගී මාර්ගය, මත්තල ගුවන් තොටුපොළ සහ මාගම්පුර වරාය ඉදි කරද්දීත් මිනිසුන්ට ගම්බිම් අහිමි වුණා. ඔවුන් යළි සුදුසු තැන්වල පදිංචි කෙරුණා. ඔවුන් එයට ඉඩ නුදුන්නා නම් අද ලංකාව කොතැනක තිබේවි ද?

 රටේ මෙතෙක් කෙරුණු මහා පරිමාණ සංවර්ධන ව්‍යාපාරවල දී ස්ථිරවම දරු පවුල් දහස් ගණන් පාරට වැටුණු බවක් වාර්තා වූයේ නෑ. හැබැයි ප‍්‍රශ්න නම් එමට තිබුණා. ඉඩම් දීමේ ප‍්‍රමාදය, වන්දි තක්සේරුව ප‍්‍රමාණවත් නො වීම්, යටිතල ව්‍යුහයන් ප‍්‍රමාණවත් නො වීම් සහ නිලධාරිවාදය ආදී වශයෙන් ප‍්‍රශ්න බොහොම තිබුණා. ඒත් කෙටි කාලයක දී ඒවා විසඳුණා. ඉතින් යෝජිත මල්වල ජලාශයට ඉඩ දීමෙන්, කළු ගඟ ඉහත්තාවේ ජනතාවට ‘මරණ බය’ ඇතිකර ගත යුතු තරම් ගැටලූවක් ඇති වේ යයි සිතන්නට බෑ.

එසේ වුවත් ‘කළු ගඟ ව්‍යාපාරය’ උපරිමයෙන්  පරිසර හිතකාමීව හා යහපත් භූගෝලීය සැලසුමක් යටතේ කළ යුතු වෙනවා. ගංගාවේ ජල පෝෂකය වන සමනල අඩවිය හැම අතින්ම රටට හිතැති අතිශය සංවේදී පාරිසරික කලාපයක්. පහළ නිම්නයේ ඇතිවන වෙනස්කම් එයට අහිතකර ලෙස බලපෑ හැකියි. උසස් මට්ටමේ පාරිසරික බලපෑම් අධ්‍යයනයකින් පසුව සුදුසු වැඩ පිළිවෙලක් සකසා ගන්න හැකි වේවි. ගම්බිම් අහිමි වෙන සියල්ලන්ටම තම නිජබිම් ඉසව්වේම ජීවත් වීමට සුදුසු වාසස්ථාන සපයා දිය යුතුයි. ජීවනෝපාය මාර්ග සලසා දිය යුතුයි. නිසියාකාරව වන්දි ගෙවිය යුතුයි. කොහොම වුණත් කළු ගඟ ව්‍යාපරය, කොහෙත්ම තවත් ‘උමා ඔය ව්‍යාපාරයක්’ වියයුතු නම් නෑ!

විශේෂයි!

අනගාරික ජී. අයි. ඞී. ධර්මසේකර තුමා බොහොම කාලයක් මුළුල්ලේ කළු ගඟ මෝය ආශ‍්‍රිතව ජීවත්වන කෙනෙක්. කළු ගඟ මෙල්ල කිරීම සම්බන්ධයෙන් එතුමාට ද කදිම යෝජනාවක් තියෙනවා. කුකුලේ, මගුරු සහ පැලැන් යන අතු ගංගා මගින් නිර්මාණය වන ‘කුඩා ගඟ’ කළු ගඟට වැටෙන්නේ හොරණ, අඟුරුවාතොටට නුදුරු  දෙමෝදරින්. එයින් දැවැන්ත ජලස්කන්ධයක් කළු ගඟට එක් කරනවා. ගංගාව ඊට නුදුරුව (නෑබඩ ආසන්නයේ) පිහිටි ‘නියුචැටල් වත්ත’ ආශ‍්‍රිතව බැඳවෙන ජලාශයකට සිරකර, එහි ජලය මහා පරිමාණ ‘නළ මාර්ගයක්’ ඔස්සේ වයඹ සහ රජරටට ගෙන යාම, ධර්මසේකරයන්ගේ යෝජනාවයි. නළ මාර්ගය කඩුවෙල සහ එයින් ඔබ්බට දිවෙන අධිවේගී මාර්ග රක්ෂිතය ඔස්සේ පිහිටු විය හැකි බවත්, එය පහසුවෙන් වාරියපොළ ‘පාදෙණිය’ ප‍්‍රදේශයට ගෙන ගිය හැකි බවත් ඔහු කියනවා. එතුමා මේ කතාව සවිස්තරව පුවත්පත් මගින් ද හෙළිදරව්කර තිබෙනවා. එය ද පාලකකාරකාදීන් විසින් ඉංජිනේරුමය ඇසින් සලකා බැලිය යුතු යෝජනාවක්!

2017/09/23.

(මෙම ලිපිය 2017/11/05 ඉරිදා ලක්බිමෙහි පළ විය.)