Total Pageviews

Thursday, December 11, 2014

පිළිකා මාරයා සමග සටන් කළ වඳුරඹ දියණිය

                       දින 26ක් පිළිකා මාරයා සමග සටන් කළ
                                 වඳුරඹ සිසුවියගේ කතාව
 


(ක‍්‍රිෂ්ණ විජේබණ්ඩාර)
(ඡුායාරූප-සුපුන්  රන්ජන)
ගිලිහී ගිය සුසිනිඳු කුරුළු පිහාටුව, ‘කොකාවල ගම’ වටකරින් ඇති කඳු වළල්ලේ කොතැනක හෝ නවතිනු ඇතැයි අම්මා දැඩිව විශ්වාස කළා ය. ‘කෙල්ලට මොනව හරි වුනොත් මම නම් ආයෙ ගෙදර යන්නෙ නෑ’ යයි, ඇය වරෙක පැවසුවේ  ඒ නිසා විය යුතු ය. එහෙත් සුසිනිඳු කුරුළු පිහාටුව, යළි අම්මාගේ සෙනෙහෙබර තුරුල්ලට පාවී ආවේ නැත. කොකාවල ගමට පාවී ආවේ ද නැත. එය ඉකුත් සෙනසුරාදා (2014/11/15) සවස අම්මාට පෙනි පෙනී, මහරගම පිළිකා රෝහල් පියසින් ද ගිලිහී, යළිත් නො එන්නටම කොහේදෝ අනන්තයකට පාවී, සැඟව ගොස් තිබුණේ ය!
 

‘අනේ මගෙ දුවේ!’, අම්මා යටිගිරියෙන් කෑගසමින් වැලපුණා ය. කොකාවල ගම, එක් හෝරාවකින් එකම කඳුළක්, එකම මළ ගෙයක්, බවට පත් විණි. ගම වටකර පිහිටි කඳු වළල්ල ද, හැන්දෑ වැහි බීරුමෙන් මුසපත්ව, නිසොල්මන්ව බලා සිටියේ සිදුවූ කිසිවක් අදහා ගනු බැරි පරිද්දෙනි. තාත්තා රංජිත්, හුසුම හිරවන තරම් හූල්ලමින් ඉකි බින්දේ ය.
 



 භද්‍ර යෞවනයට පිවිසෙමින් සිටිය දී සදහටම ජීවිතය හැරගිය 16 හැවිරිදි  දියණිය, නමින් ‘නිෂාදි නවෝද්‍යා සමරසිංහ’ ය. පවුලේ අය කියන විදිහට, නිෂාදි බොහොම කෙළිලොල් දැරිවියකි. පාඩම් වැඩ නැති වේලාවන්ට ඇය නිතරම, වෙලෙන් එහා ඇති අත්තම්මාගේ නිවසට දුවන්නී ය. ඇය, අම්මාගේත්, තාත්තාගේත්, අයියලාගේත් පමණක් නොවේ. මුළු පවුලේම සෙනෙහස දිනූ සුරතලියයි! කොටින්ම ඈ, සුසිනිඳු කුරුළු පිහාටුවක් බඳු ය. පවුලේ කාටත් ඇය ‘චූටි’ ය. මාරයා සිය සීතල දෑත් වනමින් බොහොම කලක පටන්ම ඇගේ ජීවිතය ලූහුබඳිමින් සිටින බව, කිසිවෙක් දැන සිටියේ නැත.
 

‘චූටිගේ’ නිවස පිහිටියේ, ගාල්ලේ, වඳුරඹ නගරයට නුදුරු කොකාවල, ‘වැලිදෙණිය’ ගමේ ය. ඇගේ තාත්තා, ඩබ්ලිව්. ඞී. රංජිත් ය. අම්මා, එච්. කේ. රෝහිණී ධර්මජයන්ති ය. ඇගේ ලොකු අයියා, මනෝජ් දිල්ෂාන් සමරසිංහ ය. පොඩි අයියා, ඉනෝජ් උදාර සමරසිංහ ය. නිෂාධි පවුලේ බාලයා ය. තාත්තා සිය වඩු කාර්මික රැකියාවෙන් උපයන මුදලින් ජීවිතය ගැට ගසා ගත් නිෂාදිලාට මහ ලොකු ප‍්‍රාර්ථනා තිබුණේ නැත. ලොකු අයියා, කොරියාවේ රැකියාවක ය. ඇගේ අම්මා නිතරම වීරිය කෙරුවේ, නිෂාදිට හොඳ අධ්‍යාපනයක් ලබා දෙන්නට ය. ඇගේ දිවිපෙවෙත ඉහළ තැනකට ඔසවා තබන්නට ය. නුදුරින් පිහිටි ‘වඳුරඹ මධ්‍ය මහා විද්‍යාලය (ජාතික පාසැල)’, නිෂාදි අකුරට ගිය තක්සලාවයි. ඇය එහි 11වැනි වසරේ සිසුවියකි.
‘චූටි  ගුරුවරුන්ට හරි ආදරෙයි. උදේ ඉස්කෝලේ යන කොට එයාගෙ මොන්ටිසෝරි ටීචර් මුණ ගැහුණොත් වැඳලා තමයි යන්නේ’, තාත්තා-රංජිත් කියන්නේ ළයෙහි නැගෙන ශෝකය වැරෙන් සඟවා ගනිමිනි.
 

සවස පන්ති පැවැත්වෙන බොහොමයක් දිනවලට, ‘චූටිගේ’ අම්මා බත් මුලක් ද බැඳ ගෙන දහවල් මද්දහන් කණිසමේ පාසැලට දුවන්නී ය. පාසැල ඇරුණු පසුව දියණියට බත් කවා, ඉස්කෝලයට පෙනෙන දුරින් ඇති වඳුරඹ බස් නැවතුම්පොළට පිය මනින්නී ය. ඉනික්බිති, සවස පන්තිය නිමවන තුරු සිමෙන්ති බංකුවක හිඳ ගෙන, දියණියට තනි රකින්නී ය. දෙසැම්බරයේ එන අ. පො. සා. පෙළ විභාගයට බොහොම වෙහෙස වියයුතු බව, ඇය දැන සිටියා ය. අම්මා දුරින් හිඳ තනි රැක්ක දියණිය අද, මුළු ගමකටම කඳුළු පුරවමින් මෙලොව හැර ගොසිනි! ඉකුත් ඉරිදා අප එහි යන විට ද, ඇගේ නෑයන්, අසල්වැසියන් මෙන්ම එකට අකුරට ගිය පාසැල් දරු-දැරියන් ද, එක පොදියේ හඬමින් උන්හ.
 

පාසැලේ දී ඇය සන්සුන් සිසුවියකි. පන්ති භාර ගුරුවරිය වන චමිලා තිළිණි මෙනවිය, විදුහල්පති, සුගත් රත්නායක මහතා ඇතුළු ගුරුවරුන්ගේ ආදරය දිනා ගත් දැරිවියකි. පන්තියේ මිතුරු මිතුරියන් අතර, එක බත් පත බෙදා ගෙන කන, එකට සෙල්ලම් කරන සහෝදරියකි. ගෙදර දී පමණක් නො වේ. පාසැලේ දී ද ඇගේ හැසිරීම්වල වෙනසක් නො පෙනුණි. කාහටත් පෙනුණේ ඇය හොඳ සෞඛ්‍යයෙන් පසුවන බවයි. ලබන දෙසැම්බරයේ අ. පො. සා. පෙළ විභාගයට මුහුණ දීමට ඇය සූදානම් වෙමින් සිටියා ය.
නිෂාදි ලෙඩින් වැටුණේ කිසිවෙක් නො සිතන ආකාරයකට ය! ඇයට යළි පාසැල් යන්නට ද ඉඩ නො තබමිනි.
 

‘දැනට සති කිහිපයකට උඩ දී චූටිට ‘දෙයියන්ගෙ ලෙඩ’ (පැපොල) හැදුණා. ඒත් පිටට බිබිලි ඒ තරම් ආවේ නෑ. පස්සේ එක සනීප වෙලා දුව නෑවා. ඊට පස්සෙන්දා එයා කකුල් පණ නැතුව ඇද වැටුණා. එයාව ගෙට ගෙනාවේ ඔසවා ගෙනයි. පපුව දැවිල්ලයි, කොන්ද රිදෙනවයි කියලත් කිව්වා. අපි එවේලේම ළමයා කරාපිටිය රෝහලට අරන් ගියා’, එසේ කියන්නේ නිෂාදිගේ පුංචි අම්මා කෙනෙකු වන ඩබ්ලිව්. ඞී. පද්මලතා මෙනවියයි.
 

අම්මාගේ සුසිනිඳු කුරුළු පිහාටුව, මාරයා එවූ මහා සැඩ සුළඟකට හසු වන්නට වැඩි දවසක් ගියේ නැත. ඔවුන් නිිෂාදි කරාපිටිය ශික්ෂණ රෝහලට ඇතුළත් කළේ ඔක්තෝබර් 21වැනි දා සවස ය. ඒ වන විට ඇගේ ඉඟටියෙන් පහළ කොටස අප‍්‍රාණිකව යමින් පැවතුණි. සිරුර සොලවන්නටත් නො හැකිවූ නිෂාදි, නිසොල්මනේම, රෝහල් ඇඳ මත උඩුකුරුව වැතිර සිටියා ය. පවුලේ අය පමණක් නොව, පන්තියේ සිසු-සිසුවියන් ද, ගුරුවරු ද ඇගේ සුවදුක් බලන්නට පැමිණියහ. ඒ අතර පන්ති භාර ගුරුවරිය වන චමිලා තිළිණි මෙනවිය ද විය. ‘මං රෝද පුටුවෙන් හරි විභාගේ කරන්න එනවා මිස්’යයි, නිෂාදි එවේලේ පවසා තිබිණි. කරාපිටියට ඇතුළුකර දින කීපයකට පසුව, ඇය වැඩිදුර ප‍්‍රතිකාර පතා කොළඹ ජාතික රෝහලට මාරු කෙරිණි. එහි දී  කළ පරීක්ෂණවලින් හෙළි වූයේ, නිෂාදි සුසුම්නාවේ පහළ කොටසේ හට ගත් පිළිකා රෝගයකින් පෙළෙන බවයි! අර සැඩ සුළඟ, හෙණයක් පරිද්දෙන් දැරියගේ ජිවිතය ඉල්ලා ලූහුබඳින බව කාහටත් දැනුණි. එසේ වුව ද, වෛද්‍යවරුන්ගේ පිළිසරණ මිස කළ හැකි අන් දෙයක් ද නොවී ය.
 

‘කොළඹ දී නංගිට ඔපරේෂන් එකකුත් කළා. වෛද්‍යවරු බොහොම මහන්සි වුණා. ඊට පස්සේ එයාව මහරගම පිළිකා රෝහලට යැව්වා’, එය, ගිලන්ව වැටුණු මොහොතේ පටන්, නිෂාදිගේ සාත්තුවට ළඟ සිටි ඥාති සොහොයුරියක වන මුතුලක්ෂ්මි නිලන්ති මෙනවියගේ කඳුළු පිරි මතකයයි.
 

කරාපිටිය ශික්ෂණ රෝහලේ ද, කොළඹ ජාතික රෝහලේ ද, මහරගම ජාතික පිළිකා විද්‍යායතනයේ ද, වෛද්‍යවරුන්, හෙද හෙදියන් ඇතුළු කාර්්‍ය මණ්ඩල ද නිෂාදිගේ දිවි ගලවා ගන්නට නො ගත් වෙහෙසක් නැති තරම් ය. මව් පියන් ද, පවුලේ අය ද එක්ව ‘චූටි’ වෙනුවෙන් බෝධි පූජා පැවැත් වූහ. දෙවියන්ට බාර-හාර වූහ. තව නොයෙක් පින්කම් කළහ. එහෙත් ඇගේ ශාරීරික තත්ත්වය කෙමෙන් පිරිහෙමින් පැවතුණි. මහරගම දී ඇය කා සමගවත් කතා කිරීමට ද මැළි වූවා ය. ‘අම්මේ මගේ තුනටියෙන් පහළ මොකවත් දැනෙන්නේ නෑ’, වරෙක අම්මාට ද කෙඳිරුවා ය. මහරගම ජාතික පිළිකා විද්‍යායතනයේ, දමයන්ති පීරිස් සහ ඩෙහාන් ගුණසේකර යන විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් ඇගේ දිවි ගලවා ගැනීමට බොහෝ උත්සාහ කළහ. විවිධ ප‍්‍රතිකාර දුන්හ. අනෙකුත් වෛද්‍යවරුන් ද, හෙද-හෙදියන් ද, කාර්යමණ්ඩලය ද ඇය ගලවා ගැනීමට උදව් කළහ. නිෂාදිගේ දෙපා යළිි පණ ගස්වා ගැනීම, ඔවුන්ගේ වෑයම විය.
 

 ඒ සියල්ල ව්‍යවර්ථ කරමින් නොවැම්බර් 14වැනි දා (සිකුරාදා) මැදියම් රැයේ ‘චූටිට’ අසාධ්‍ය විණි. එබැවින් ඇය දැඩි සත්කාර ඒකකයට යැවිණි. ‘අනේ මට තනියම නම් යන්න බෑ. අම්මත් එන්ඩ’ එවේලේ ඇය අම්මාට ඇවිටිලි කළා ය. දහවල් වන විට ‘චූටිගේ’ තත්ත්වය තවදුරටත් අසාධ්‍ය වෙමින් පැවතුණි. සුසුම්නාවේ පිළිකා තත්ත්වයට අමතරව ඇයට ‘ලියුකීමියා’  තත්ත්වයක් ද හට ගෙන ඇතැයි වෛද්‍යවරු පැවසූහ. යන්ත‍්‍රයකට සවි කෙරුණු පණ නළ ද සමගින් දැඩි සත්කාර ඒකකයෙහි, ඇය උඩුකුරුව වැතිර සිටියේ අසරණ විලාශයෙනි. අම්මාට ද, තාත්තාට ද, ඥාති සොයුරිය වන මුතුලක්ෂ්මි නිලන්තිට ද, දැනුණේ තම පවුලම මහා සැඩ සුළඟකට හසුව ගසා ගෙන යන්නාක් මෙනි. මේ ශෝකය දරා ගත හැකි ද?
 

‘මට පිරිත් කියන්ඩ’ පසුව දා (සෙනසුරාදා) සවස් භාගයේ  ඕ අයැද සිටියා ය.
 

කොළඹ ඉසිපතන විහාරාධිපති කීඹියේ විජිත නාහිමියෝ, ඔවුන්ගේ පවුලේ ඥාතිවරයෙකි. එවේලේ උන් වහන්සේ ද ඇගේ සුව දුක් බලන්නට දැඩි සත්කාර ඒකකයට  පැමිණ සිටියහ. නාහිමියෝ, රෝහල අසල පන්සලෙන් තවත් භික්ෂූන් වහන්සේ නමක් ද කැඳවා ගෙන, සෙත් පිරිත් සජ්ජායනය ඇරඹූහ. ඒ අතර, වටාපත පහත දමා, පිරිත් කියන්නැයි ද ඇය අතින් සංඥා කරනු පෙනුණි. නාහිමියෝ ඇගේ ඉල්ලීම කාරුණිකව ඉවසූහ.
 

ඊළඟ මොහොතේ ඇය පිරිත් අසමින්ම මෙලොව හැර ගොස් තිබිණි!
අම්මාට යටිගිරියෙන් කෑගැසුණි.
 

සියල්ලටම ගතවී තිබුණේ දින 26ක් පමණි. අම්මාගේ සුසිනිදු කුරුළු පිහාටුව, සොවින් වැලපෙන කොකාවල කඳු වළල්ල පැන, යළිත් නො එන්නටම කොහේදෝ පාවී, සැඟව ගොස් තිබුණේ ය!
 

ඉරුදින-2014/11/23.







Wednesday, December 10, 2014

මධ්‍යම කඳුකරය අනතුරේ

මකුළු දැලක් බඳු භූ පැලූම් මාරයෙක්

මධ්‍යම කඳුකරය අනතුරේ



(ක‍්‍රිෂ්ණ විජේබණ්ඩාර)
කොස්ලන්ද මීරියබැද්ද නාය යාම් සිද්ධියේ උණුසුම පහව ගොස් නැත්තේය. වැසි සහිත තත්ත්වය හමාර නොවීමත්, කඳුකරයේ සමහර ස්ථාන තවමත් නාය යාමේ ලක්‍ෂණ පෙන්නුම් කිරීමත්, ඊට හේතුවය. නාය යාමේ තර්ජන නිසා, රත්නපුර, බදුල්ල, නුවරඑළිය යන දිස්ත‍්‍රික්කවල සමහර පවුල් ඉවත් කරන්නට යෙදුණු බවද ජනමාධ්‍ය වාර්තාකර තිබිණි. අඟහරුවාදා (04) පුවත්පත් වාර්තාකර තිබුණේ මීරියබැද්ද වත්තේ සිද්ධියෙන් හමුවූ මළසිරුරු සංඛ්‍යාව 11ක් බවයි. අතුරුදන් වූ පුද්ගල සංඛ්‍යාව 40කට අඩු බවද පුවත්පත් වාර්තාවල සඳහන් විය. ඒ අලූත්ම තත්ත්වයයි.

මියගිය හෝ වැලලූණු ජනසංඛ්‍යාව පිළිබඳ ඉලක්කම් කෙසේ වෙතත්, කොස්ලන්දේ හටගත් නායයාම පිටුපස ඇති කරුණ මහත් බිහිසුණුය. ඒ, මීරියබැද්ද වත්තේ නායයාම හුදෙකලා සිදුවීමක් නොවන බැවිනි. නාය යාම් සහ භූ චලන ගැන පර්යේෂණ පවත්වන විද්වතුන් පළකරන මති මතාන්තර අනුව ගත් විට, කොස්ලන්දේ සිද්ධිය යනු, රටේ සමස්ත මධ්‍ය කඳුකරයට දැන් කලක් තිස්සේ මුහුණ දෙමින් සිටින, මරණීය සංසිද්ධියක ‘ඉතා සුළු කෙළවරක්’ හෙළිදරව් වීමකි.

මීරියබැද්ද නායයාම සම්බන්ධයෙන් ‘ඉරුදින’ කළ විමසුමට මහනුවර, හන්තාන, මූලික අධ්‍යාපන ආයතනයේ අධ්‍යක්‍ෂ මහාචාර්ය සී.බී. දිසානායක මහතා පවසා තිබුණේ, ලංකාවේ උස් බිම්වලින් සියයට 20-25ත් අතර ප‍්‍රමාණයක් නාය යාමේ අවදානමට මුහුණපා සිටින බවයි. එසේම, ජාතික ගොඩනැගිලි පර්යේෂණ ආයතනයේ නාය යාම් පර්යේෂණ අංශයේ අධ්‍යක්‍ෂ ආර්.එම්.එස්. බණ්ඩාර මහතා ප‍්‍රකාශකර තිබුණේ, ලංකාවේ දිස්ත‍්‍රික්ක දහයක පිහිටි වර්ග කිලෝමීටර් 20,000ක පමණ භූමියකට, නාය යාමේ අවධානම බලපාන බවයි. අවධානම බලපාන, කළුතර, ගාල්ල, හම්බන්තොට, මාතර, බදුල්ල, රත්නපුර, කෑගල්ල, මහනුවර, නුවරඑළිය සහ මාතලේ යන දිස්ත‍්‍රික්කවල නාය යාම් ප‍්‍රදේශ දැක්වෙන සිතියම් පවා ජාතික ගොඩනැගිලි පර්යේෂණ ආයතනය මගින් සකස් කොට ඇත. ඒ ඉහත කී දිස්ත‍්‍රික්ක එතරම්ම අවධානම් නිසාය.

අවධානම් දිස්ත‍්‍රික්කවල භූ ලක්‍ෂණ
නාය යාමේ අවධානම කොතෙක් බරපතලදැයි තේරුම් ගැනීම සඳහා, අවධානම් දිස්ත‍්‍රික්ක දහයේ භූ ලක්‍ෂණ හඳුනා ගැනීම වැදගත්ය.
පොදුවේ ගත් කල, නාය යාමේ අවධානමට මුහුණ දී සිටින දිස්ත‍්‍රික්ක දහයම භූ ලක්‍ෂණ අතින් කඳුකර ස්වභාවයක් ගනියි. ඉන් බොහොමයක්ම, රටේ මධ්‍ය කඳුකරය හෙවත්, මුහුදු මට්ටමේ සිට වැඩි උසකින් පිහිටි දිස්ත‍්‍රික්කය.

 මේ වගුව බලන්න.
මධ්‍යම කඳුකරයට අයත් දිස්ත‍්‍රික්ක සහ මුහුදු මට්ටමේ සිට ඒවායෙහි උස

දිස්ත‍්‍රික්කයේ නම සහ එහි පිහිටි ස්ථාන        උස - මීටර්

මහනුවර                                     500
වලපනේ                                  1280
හුන්නස්ගිරිය                            1514
මාතලේ                                    1889
රත්තොට - පිටවලපතන              300
නුවරඑළිය                                1868
පිදුරුතලාගල                            2527
කොත්මලේ ජලාශ බැම්ම          595
රත්නපුර                                   130
පලාවෙල                                  186
බලංගොඩ                                592
වැද්දාගල (කලවාන)                427

නාය යාමේ අවධානමට මුහුණදී ඇති අනෙකුත් දිස්ත‍්‍රික්ක පිහිටා තිබෙන්නේ මධ්‍යම කඳුකරයට පරිවාරවය. 
ඒවායෙහි උස මේ වගුවෙන් දැක්වේ.

දිස්ත‍්‍රික්කය සහ එහි ස්ථාන        උස - මීටර්
බදුල්ල                          680
හපුතලේ                     1431
කොස්ලන්ද                   700
රාවණා ඇල්ල             1370
නමුණුකුල                   2016
ගාල්ල - තවලම - හෝකොක්        660
හිනිදුම                                           660
මාතර - දෙනියාය                           459
හම්බන්තොට - වලස්මුල්ල            151
කෑගල්ල - අරනායක                     300

නොබෝදා (2014/10/30) බිහිසුණු නාය යාමට හසුවූ කොස්ලන්ද ප‍්‍රදේශයද අයත් වන්නේ මධ්‍යම කඳුකරයට පරිවාරව, රටේ දකුණු දිසාවෙන් පිහිටි කඳුවැටියටය. ඉදින් රටේ මධ්‍යම කඳුකරය පමණක් නොවේ. ඊට පරිවාර උස් කඳුකර පෙදෙස් පවා නාය යාමේ අවදානමෙන් පෙළෙන බව, පැහැදිලිකර ගැනීමට පුළුවන. ජාතික ගොඩනැගිලි පර්යේෂණ ආයතනය නම් කළ අවධානම් දිස්ත‍්‍රික්ක හැම එකක්ම පාහේ, දැන් දශක කිහිපයක පටන්ම වරින් වර නාය යාම්වලට ගොදුරුවූ බව, පැරණි වාර්තා සඳහන් කරයි. එය විශේෂ ලක්‍ෂණයකි.

නාය යාමක් යනු කුමක්ද?
ඊට බලපාන හේතු මොනවාද?
ඉහළ මට්ටම්වල පිහිටි හෝ උස්බිම්වල පිහිටි අස්ථාවර පස් තට්ටු හෝ පාෂාණ සුන්බුන්, හදිසියේම බෑවුම් දිගේ පහළ ස්ථානකරා ගලා යාමේ හෝ රූටා යාමේ සංසිද්ධිය, නාය යාමක් ලෙස හැඳින්වේ. අධික වර්ෂාපතනය නිසා පස් ස්ථර බුරුල්වීම, භූචලන හෝ කම්පන ඇති වීම, සංවර්ධන කටයුතු සඳහා භූමිය වෙනස් කිරීම, භූගත පිපිරවීම් ආදී මිනිස් ක‍්‍රියාකාරකම් ඇතුළු හේතු රාශියක් නිසා ඒවා හට ගනී. එපමණක්ද නොවේ. කඳු මුදුන් සහ කඳු බෑවුම්වල වනාන්තර වැස්ම ඉවත් කිරීම සහ මිනිස් ක‍්‍රියාකාරකම් නිසා ජලවහන රටා අක‍්‍රමවත් වීමද නාය යාම් ඇතිවීමට බලපාන බව විද්වත් මතයයි. මහා ජලාශවල ජල මට්ටම උස් පහත් වීමේ තත්ත්වයන් අනුවද නාය යාම් ඇති විය හැකිය. ජාතික ගොඩනැගිලි පර්යේෂණ ආයතනය මගින් හඳුනාගෙන ඇති අවධානම් දිස්ත‍්‍රික්ක දහයම, නාය යාම්වලට තුඩු දෙන සියලූ ගති ලක්‍ෂණවලින් පොහොසත් ය.
කඳුකරයේ භූමි පරිහරණය සහ නාය යාම්
කඳුකරයේ භූමි පරිහරණය කොතෙක් සාහසික ලෙස සිදුවී ඇත්දැයි කිවහොත්, එය නාය යාම්වලට අතවනන මාරක උගුල් සමූහයක් වැන්න. ඉතා කෙටියෙන් කිවහොත්, අප මෙතෙක් රටේ කඳුකරය භාවිත කොට ඇත්තේ, නාය යාම් ගැන ඇබින්දක්වත් සිතා බලා නොවේ. එබැවින් කඳුකර භූමිය පරිහරණය කෙරී ඇති ආකාරය අධ්‍යනය කිරීම වැදගත්ය.

ලංකාවේ මධ්‍යම කඳුකරය සහ පරිවාර කඳුකරයෙහි වර්තමාන ස්වභාවය මෙබඳුය.

 * එම පෙදෙස්වල අධික ජනගහණය වාසය කිරීම.

* මහවැලි, කැලණි, කළු, වලවේ ඇතුළු ප‍්‍රධාන ගංගා 103ක් කඳුකරයෙන් උපත ලබා ගලා බැසීම.

* කොත්මලේ (ඝන මීටර් මිලියන 172.9), පොල්ගොල්ල (ඝ.මී.මි. 4.1), වික්ටෝරියා (ඝ.මී.මි. 721.2), රන්දෙණිගල (ඝ.මී.මි 861.4), රන්ටැඹේ (ඝ.මී.මි. 22), බෝවතැන්න (ඝ.මී.මි. 52), කාසල්රී (ඝ.මී.මි. 48.3), මාඋස්සාකැලේ (ඝ.මී.මි. 123.6) සහ සමනළවැව (ඝ.මී.මි. 278.0) යන මහා ජලාශ මධ්‍යම කඳුකරය ආශ‍්‍රිතව පිහිටා තිබීම. (මෙම ජලාශවල සාමාන්‍යයෙන්, ජලය ඝනමීටර් මිලියන 2283.5ක් පමණ රඳවා ගනියි.)

* කඳුකර මහා ජලාශ ආශ‍්‍රිතව මහාවේලි, ඇලමාර්ග, ජලය ගෙන යන උමං මාර්ග සහ විදුලිබලාගාර පිහිටා තිබීම.

* ලංකාවේ ප‍්‍රධාන මහාමාර්ග ජාලයට අයත්, කොළඹ, හපුතලේ හරහා බදුල්ල පාර, කොළඹ, බෙරගල, කොස්ලන්ද හරහා අම්පාර පාර, කොළඹ, ගම්පොළ හරහා නුවරඑළිය - වැලිමඩ පාර, අවිස්සාවේල්ල, හැටන් හරහා නුවරඑළිය පාර, කොළඹ, මහනුවර පාර, දඹුල්ල, නාඋල හරහා මාතලේ පාර, රත්තොට, ඉලූක්කුඹුර හරහා ලග්ගල පාර, ඇල්ල-වැල්ලවාය පාර, රත්නපුර කලවාන හරහා වැද්දාගල පාර, රත්නපුර, රක්වාන, සූරියකන්ද හරහා දෙනියාය පාර, රත්නපුර වේවැල්වත්ත හරහා බලංගොඩ පාර, මහනුවර - බදුල්ල රජමාවත ආදී මහා මාර්ග රාශියක්ම කඳුකරය ඔස්සේ විහිදී තිබීම.

* කොළඹ - බදුල්ල දුම්රිය මාර්ගය ද මධ්‍යම කඳුකරය ඔස්සේ විහිදී තිබීම.
ප‍්‍රධාන වශයෙන්ම ලංකාවට වර්ෂාව ලැබෙන්නේ, නිරිතදිග මෝසම (මැයි-සැප්තැම්බර්) සහ ඊසාන දිග මෝසම (දෙසැම්බර්-පෙබරවාරි) යන මෝසම් දෙක ඔස්සේය. මින් නිරිතදිග මෝසමේදී, මිලි මීටර් 100 සිට 3000ක් දක්වා වර්ෂාපතනයක් රටට ලැබේ. ඊසාන දිග මෝසමේ දී මිලිමීටර් 750 සිට 1200ක් දක්වා වර්ෂාපතනයක් රටට ලැබේ. ඉට අමතරව අන්තර් මෝසම් වකවානු දෙකකින් ද වැසි ලැබේ. ලැබෙන වැසිවලින් වැඩිහරියක්ම පතිතවන්නේ මධ්‍යම කඳුකරයේ නිරිත දිග සහ ඊසාන දිග බෑවුම්වලටය. මින් බොහොමයක් අධික වැසිය. ඒවා නායයාම්වලට තුඩුදෙයි. පැයක් ඇතුළත මි.මී. 75කට වැඩි වර්ෂාවක් ලැබුණහොත් නායයාම් ඇතිවන බව ප‍්‍රකටය. ලංකාවේ වරින්වර හටගත් ප‍්‍රබල නායයාම්, වර්ෂාපතන රටාව හා ගැලැපූ විට මේ කාරණය තහවුරු වේ.

මේ සටහන ලියැවෙන (2014/11/06 වැනි) බ‍්‍රහස්පතින්දාව (06) වන විටත් මධ්‍යම කඳුකරයට වැසි ඇදහැලෙයි. ඒ සමගම හටගත් නායයාම් බිය නිසා කඳුකරයේ තැනින් තැන මිනිසුන් ඉවත් කෙරුණු බව, පුවත්පත් වාර්තා මගින් කියැවේ. ඇල්ල - වැල්ලවාය පාරද පස් හා ගල් ඇදවැටීමේ අවදානමින් පෙළෙයි. මහනුවර සිට මහියංගනයට දිවෙන දහඅට වංගු පාර ද පසුගිය දිනවල නාය ගියේය. බදුලූ දුම්රිය පාරේ සමහර තැන්ද නාය ගොස් තිබිණි. මින් පෙනෙන්නේ දැන් මුළු කඳුකරයම නාය යාමේ භීතියෙන් අනාරක්‍ෂිතවී ඇති බවය.

නායයාම් සහ භූමි කම්පා

‘නාය යාම්’ සහ ‘භූමිකම්පා’ යනු එකම කාසියක දෙපැත්ත වැනි සංසිද්ධියකි. යම් භූමිකම්පාවකදී පොළොවේ ඇතිවන වෙව්ලීම් නිසාද උස් භූමි ප‍්‍රදේශ නාය යෑමට තුඩු දෙයි. 2003 වසරේ මැයි මාසයේ, රටේ නිරිත දිග ප‍්‍රදේශවල හටගත් බිහිසුණු නාය යාම් සමූහය සහ ගංවතුර තත්ත්වය මුළු රටටම මහත් කම්පනයක් ඇති කළ අවස්ථාවක් විය. ඉන් පුද්ගලන් 504ක් මියගියහ. එතරම් නාය යාම් සංඛ්‍යාවක් සිදුවූයේ, යම් භූචලනයක බලපෑම නිසා යයි සැකයක්ද එකල කතාබහට ලක්වී තිබිණි.
භූමි කම්පාවක් සම්බන්ධයෙන් ලංකාවේ පැරණිම වාර්තාව හමුවන්නේ වර්ෂ 1615 පෘතුගීසි පාලන සමයේය. 1615 වසරේ හටගත් භූමිකම්පාවකදී කොළඹ කොටුවේ විසූ පුද්ගලයන් 2000ක් මරුමුවට පත්වූහ. නිවාස හා ගොඩනැගිලි 200කට හානි විය. එවක් පටන් අද දක්වා ශ‍්‍රී ලංකාවට දැනී ගිය භූ කම්පන සංඛ්‍යාව 63ක් බව කියැවේ.

2004 වසරේ දෙසැම්බරයේදී ඉන්දුනීසියාව ආශ‍්‍රිත මුහුදේ හටගත් රිච්ටර් මාපකයේ 9.6ක සුනාමි භූමිකම්පාව මෑත භාගයේ ලංකාවට දැනුණු ප‍්‍රබලම භූ කම්පනයයි. ඉන් පසුව 2007 වසරේ ජූලි 09, 20, 22 යන දිනවල තිස්සමහාරාමයේ බෙරලිගෙල ප‍්‍රදේශයට රිච්ටර් 3.0-3.5 ප‍්‍රමාණයේ භූමිකම්පන දැනුණි. ඊට පසුව 2009 වසරේ අප‍්‍රියෙල් 15 වැනිදා මහනුවර කුණ්ඩසාලේ ප‍්‍රදේශයට ද භූමිකම්පාවක් දැනුණි. වසර කීපයකට පෙර අම්පාර ප‍්‍රදේශය ආශ‍්‍රිතව ද භූකම්පන වාර්තා විය. මේවා සුළු භූමි කම්පන බව ඇත්තය. එහෙත් ශ‍්‍රී ලංකාව පවතින්නේ ඒවායින් වුවද හානිවන තත්ත්වයකය. අපේ රට අයත් භූමිය, භූ ගර්භ අභ්‍යන්තරයෙන් විශාල ලෙස පැලූම්වලට ලක්ව තිබීම, ඊට හේතුවය. භූ කම්පනයකදී ඉහළ ස්ථරවල ඇති පස් හෝ පාෂාණ තට්ටු, භූ පැලූම් ඔස්සේ බිහිසුණු ලෙස නාය යෑමට පුළුවන.

භූ විද්‍යාඥයෝ ශ‍්‍රී ලංකාවේ භූමිය කොටස්  තුනකට බෙදා දක්වති. ඒ, වන්නි සංකීර්ණය , උස් බිම් සංකීර්ණය  සහ විජයානු සංකීර්ණය වශයෙනි. මේ සමස්ත භූමියෙහි ස්වාභාවික පැලූම් 80,000ක් පමණ ඇති බවත්, ඉන් 09ක් ප‍්‍රධාන පැලූම් බවත්, ජ්‍යෙෂ්ඨ භූ විද්‍යාඥයකු වන මහාචාර්ය පී.ඩබ්ලිව්. විතානගේ මහතා 1965 වසරේදී සොයා ගත්තේය. ‘ඉන්දියානු ප්ලේටයෙන්’ වෙන්වී ගිය ලංකා භූමිය, වසර මිලියන 126ක් මුළුල්ලේ වයඹ සිට ගිනිකොණ දෙසට (යාල-කිරින්ද දෙසට) පාවී යන බවත්, එයින් හට ගන්නා භූ විපර්යාස නිසා රටේ මධ්‍ය කඳුකර භූමිය ඉහළට එසවෙමින්  යන බවත් ඔහු හෙළි කළේය. ඔහු කියන හැටියට, වසරකට මිලිමීටර් 01-02 පමණ ප‍්‍රමාණයකින් ලංකා භූමිය ගිනිකොණ දෙසට පාවී යමින් තිබේ.
ලංකාවේ විශාලතම භූ පැලූම, ත‍්‍රිකුණාමලය වරාය ප‍්‍රදේශයෙන් පටන් ගෙන, මහවැලි ගඟ, මහියංගණය සහ මොණරාගල ඔස්සේ විහිදී ගොස්, හපුතලේ, වලවේ ගඟ සහ හම්බන්තොට දෙසින් මුහුද දෙසට දිවෙයි. මාතලේ, උකුවෙල, වත්තේගම, තෙල්දෙණිය, දිගන, අධිකාරිගම, කිඹුලන්තොට සහ නිල්දණ්ඩාහින්න දෙසට තවත් පැලූමක් විහිදෙයි. ලංකාවේ වයඹත් ගිනිකොණත් අතර කඳුකරය මැදින් වැටී ඇති පැලූම් ගණන 11කි. මේවා මහාචාර්ය පී.ඩබ්ලිව්. විතානගේ මහතාගේ වාර්තාවල සඳහන් පැලූම් අතරින් කිහිපයක් පමණි.

‘ඉරුදින’ කළ විමසීමකදී සුප‍්‍රකට භූ විද්‍යාඥයෙකු වන, මහනුවර හන්තාන මූලික අධ්‍යන ආයතනයේ අධ්‍යක්‍ෂ මහාචාර්ය සී.බී. දිසානායක මහතා මෙසේ පැහැදිලි කළේය.

‘මහාචාර්ය විතානගේ මහත්තයාගේ සොයා ගැනීම ඉතා වටිනා එකක්. මේ භූ පැලූම් රටේ මධ්‍යම කඳුකරය පුරා හරියට මකුළු දැලක් වගේ පැතිර පවතිනවා. දවස් 3-4ක් වැස්සොත් බෑවුම් සහිත භූමියක නාය යාම් ඇතිවෙන්න පුළුවන්. ඒක සුලභ සිද්ධියක්. ඒත් භූ චලනයක් බඳු බාහිර ක‍්‍රියාවලියක් මගින් ‘තල්ලූවක්’ ඇතිකරනවා නම්, ස්ථාවර පස් හෝ පාෂාණ තට්ටු පවා භූ පැලූම් දිගේ නාය යන්නට පුළුවන්. භූ පැලූම් සහිත කඳු කරයේ අපි මහා ජලාශ රාශියක් ඉදිකරලා තියෙනවා. ලංකාවට බලපාන යම් භූමි කම්පාවකදී භූ පැලූම් ඔස්සේ එන පීඩනය නිසා ඔය ජලාශ පවා නාය යාමට ඉඩ තිබෙනවා. එහෙම දෙයක් වුණොත් ඇති විය හැකි විනාශය හිතාගන්නත් බෑ. ඒක හින්දා අපි සෑම කඳුකර ජලාශයකම භූ කම්පන මාන සවිකරලා, ඇතිවන සුළු භූ කම්පන පවා අධ්‍යනය කළ යුතුයි. අපි මේක හැමදාමත් කියනවා. ඒත් කෙරෙන්නේ නෑ’.
නාය යාම් අවධානමෙන් පෙළෙන ලංකාවේ කඳුකරය, මානව ජනාවාස, මහා ජලාශ, වතු වගා බිම්, මහා මාර්ග හා දුම්රිය මාර්ග, නගර ආදියෙන් සජ්ජිතය. ඊට අමතරව ඒ භූමිය, මකුළු දැලක් බඳු භූ පැලූම් ජාලයකින්ද සමන්විතය. භූ පැලූම් වූ කලී, නාය යාමේ අනතුර තවතවත් වැඩි කරන ප‍්‍රපංචයකි. රටේ මුළු කඳුකරයම සීතල මරණයකරා කැඳවා ගෙන යන මර උගුලකි.

වර්ෂා රටාව සහ නාය යාම්
පළමු අන්තර් මෝසම් සමය (මාර්තු/අපේ‍්‍රල්) තුළ සිදුවූ නාය යාම්
* 2002.04.29 - හාලි ඇල දෙමෝදර ගල්වලේ නාය යාම - මරණ - 05යි.
නිරිත දිග මෝසම් සමය (මැයි - සැප්තැම්බර් දක්වා) තුළ සිදුවූ නාය යාම්.
* 1982.06.08 - රත්නපුර, පතුල්පාන නායයාම - මරණ - 09යි.
* 1985.06.03 - බුලත්කොහුපිටිය, බඹරගල නාය යාම - මරණ - 22.
* 1992.06.03 - ගලබඩ, වටවලදී බදුලූ දුම්රිය මාර්ගය නාය යාම.
* 1995.06.17 - කොටගල ඉඟුරුඔය දී බදුලූ දුම්රිය එහි එන්ජිමද සමග නාය ගියේය.
* 2003 මැයි මාසයේ රටේ නිරිතදිග ප‍්‍රදේශවල හටගත් නාය යාම් සහ වැසි විපත් - මරණ 504යි.
* 2004 අගෝස්තු - හල්දුම්මුල්ල නගරය අවධානමට ලක්වීම.
දෙවන අන්තර් මෝසම් සමය (ඔක්තෝබර්/ නොවැම්බර්) තුළ සිදුවූ නාය යාම්
* 1997.10.22 ගම්පොළ සිංහාපිටියේ නාය යාම - මරණ 26යි.
* 1997 නොවැම්බර් මාසයේ, කොස්ලන්දේ නාකැටිය නාය යාම.
* 2006 ඔක්තෝබර් නොවැම්බර් යන මාසවල පේරාදෙණියේ හට ගත් නාය යාම්.
* 2002.10.07 බෙලිහුල්ඔය පුවක් ගහවෙල නායයාම - මරණ - 05යි.
ඊසාන දිග මෝසම් සමය (දෙසැම්බර් - පෙබරවාරි) තුළ හට ගත් නාය යාම්
* 1986.01.06 - මතුරට කැටයාපතන නායයාම - මරණ සංඛ්‍යාව - 13යි.
* 1982.12.09 - මාතලේ, පිටකන්ද නායයාම - මරණ සංඛ්‍යාව - 13යි.
* 2007.01.12 - හඟුරන්කෙත, පදියපැලැල්ල නාය යාම.
* 2007.01.02 - නුවරඑළිය මහවැව නාය යාම - නිවාස 65කට හානි විය.

ඉරුදින-2014/11/09

මැතිවරණ වාර්තාකරණයේ රස කතා-01


මැතිවරණ වාර්තාකරණයේ රස කතා

ප‍්‍රවෘත්ති පැකට් පිටකොටුව බස් නැවතුම් පොළේ කඩයකින් මතුවෙයි

(ක‍්‍රිෂ්ණ විජේබණ්ඩාර)
හෙලිකොප්ටර් යානයක්, උන් හිටි ගමන් අනුරාධපුරයේ, කහටගස්දිගිලිය වැව් පිටියට ඉහළ අහසේ කැරකෙන්නට විය. ‘ඔන්න චන්ද්‍රිකා මැතිනි එනෝ’ යයි මිනිස්සු කෑ ගැසූහ. හෙලිකොප්ටරය වැව් පිටියේ ඈත කෙළවරකට ගොඩ බැස් විණි. රැුස්වීම් වේදිකාව අබියස හුන් ජනකාය, හදිසියේම වැව් බැම්මක් බිඳී ගියාක් පරිද්දෙන් එදෙසට දිව යන්නට වූහ. වේදිකාව අසල දෙතුන් සීයක්වත් ඉතිරි වූයේ නැත. රැස්වීම අමතමින් සිටියේ එවකට ශ‍්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ මහ ලේකම්, ධර්මසිරි සේනානායක මහතා ය. සිදුවූ දෙයින් විමතියට පත් සේනානායක මහතා මෙසේ කීවේ ය.

‘ඔය බලන්න. හැමෝම ගියා. දැන් මං විතරයි. හැමෝම එයා බලන්න දිව්වා. එයාට තමයි හැමෝම කැමති. හැබැයි මේ මං තාම බැඳලත් නෑ. ඒත් මාව දාලා හැමෝම ගියා’, ඔහු පැවසුවේ රැස්ව සිටියවුන් හිනස්වමිනි!
ධර්මසිරි, හදිසියේ මිය යනතුරුම අවිවාහකව සිටි ජනප‍්‍රිය දේශපාලනඥයෙකි. මැතිවරණ සමයට සිය පාක්ෂිකයන් කුල්මත් කිරීම පිණිස ඔහු එය යොදා ගත් සැටි!
හෙලිකොප්ටරයෙන් පැමිණියේ, එවකට පොදු ජන එක්සත් පෙරමුණේ නායිකාව වූ චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග (හිටපු ජනාධිපතිනි ) මහත්මියයි. රැළිය පැවතියේ, 1994 වසරේ අගෝස්තු මහා මැතිවරණය වෙනුවෙනි.

මැතිවරණ රැුස්වීම් පැවැත්වෙන කාලයට, මාධ්‍යවේදීන්ට මෙබඳු රසවත් අත්දැකීම් රැසක් අත් විඳින්නට ඉඩ ලැබේ. එය මැතිවරණ වාර්තාකරණයේ එන සුවිශේෂී කාරණයකි.
මීළඟ ජනාධිපතිවරණය සඳහා ඉකුත් සඳුදා (08) නාම යෝජනා භාර දෙනු ලැබී ය. ඒ සඳහා එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානයේ අපේක්ෂක, ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා සහ විපක්ෂයේ පොදු අපේක්ෂක, හිටපු අමාත්‍ය මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන මහතා ඇතුළු අපේක්ෂකයන් 19 දෙනෙක් ඉදිරි පත්වී සිටින බව දැන් මුළු රටම දනිති. එළඹ ඇත්තේ, ඡන්ද ප‍්‍රචාරක කටයුතු සිදු වන වකවානුවයි.

ජනාධිපතිවරණය පමණක් නොවේ. මුළු රටටම පවත්වන  ඕනෑම මැතිවරණයක් ජන මාධ්‍යයට ද ඉතාම වැදගත් ය. මැතිවරණ සමය තුළ ප‍්‍රචාරක රැළි, ප‍්‍රචණ්ඩ ක‍්‍රියා, නීති-රීති බිඳීම්, සහ විවිධ දේශපාලනික ප‍්‍රවණතා ආදිය දිනපතාම වාර්තා කරන්නට සිදු වීම, ඊට හේතුවයි. මැතිවරණ සමයක මාධ්‍යවේදියෙකු වශයෙන් සේවය කරන්නට ලැබීම, තරමක් අවදානම් සහගත, මහත් කටුක, එහෙත් බොහොම විචිත‍්‍රවත් අත්දැකීමකි. එහි දී ඔහුට රට පුරා සංචාරය කරන්නට ද සිදු වේ. කොතෙක් ගැටළු තිබුණ ද, මැතිවරණ වාර්තාකරණය යනු ඉතාමත් වගකීම් සහගත කටයුත්තකි. මැතිවරණ වාර්තාකරණයේ, ‘තිරය පිටුපස’ ඇති කතා පුවත් ද අතිශයින්ම සංකීර්ණ ය.

මැතිවරණ සමයක, ප‍්‍රධාන ධාරාවේ දේශපාලන පක්ෂවල ‘නායකයන්’ ඉතා විශිෂ්ඨ පුවත් මවන්නන් බවට පත් වෙති. එනිසා  ඕනෑම මාධ්‍ය ආයතනයක ප‍්‍රමුඛතම කටයුත්ත වන්නේ, ඔවුන් ආවරණය කිරීමයි. එබැවින් පක්ෂ නායකයන් අමතන හෝ පෙනී සිටින ඡුන්ද රැුස්වීම් (රැළි), ප‍්‍රවෘත්ති සාකච්ඡුා, අමුත්තන් හමු වීම්, සම්මුඛ සාකච්ඡුා, පෞද්ගලික මාධ්‍ය හමු, සහ ප‍්‍රචාරක චාරිකා ආදියට සහභාගිවී වාර්තා කිරීම, ඊට අයත් වේ. පක්ෂ නායකයන්ගේ මාධ්‍ය නිලධාරීන් විසින් එවනු ලබන මැතිවරණ වැඩ සටහන් විස්තර ඔස්සේ, මාධ්‍ය ආයතන තම ආවරණ වැඩ පිළිවෙල සාදා ගනිති. ඉන් සමස්ත මැතිවරණ වකවානුවම ආවරණය වේ.

ඉක්බිති මාධ්‍ය ආයතන ප‍්‍රධානීහු, එක් එක් නායකයන් ආවරණය කිරිම පිණිස වාර්තාකරුවන් සහ ඡුායාරුප ශිල්පීන් පත් කරති. විද්‍යුත් මාධ්‍යවල නම් නිෂ්පාදන කණ්ඩායමක් පත් කරති. සාමාන්‍යයෙන්  ඕනෑම මාධ්‍ය ආයතනයක ප‍්‍රවෘත්ති අංශයෙහි, ප‍්‍රධාන ධාරාවේ දේශපාලන පක්ෂ සහ නායකයන් ආවරණය කිරීමට පැවරුණු පිරිසක් වෙති. ‘දේශපාලන වාර්තාකරුවන්’ වශයෙන් හැ`දින්වෙන ඔවුහු, තමන් ආවරණය කරන පක්ෂ ගැන බොහෝ තොරතුරු දන්නා, එහි නායකකාරකාදීන් සමග ප‍්‍රබල සම්බන්ධකම් සහිත, උදවිය වෙති. සාමාන්‍යයෙන් මැතිවරණ සමයේ පක්ෂ නායකයන් ආවරණය කිරීම පැවරෙන්නේ ද ඔවුන්ටම ය. ඇතැම් පක්ෂ, තම නායකයා ආවරණය කරන්නට එන මාධ්‍යවේදීන් සඳහා ප‍්‍රවාහන, ඉඳුම්-හිටුම් ආදී සියලූම පහසුකම් සපයති. සමහර පක්ෂ එසේ නො කරයි. එවිට මාධ්‍ය ආයතනයට, පෞද්ගලිකවම එම පහසුකම් සපයා ගැනීමට සිදු වේ. මැතිවරණ සමයට පක්ෂ නායකයන් සමග රට පුරා සැරිසරන්නට සිදු වීම, අනිවාර්්‍ය කාරණයකි.

ලියුම්කරු මැතිවරණ වාර්තාකරණයට එක් වූයේ 1990 දශකයේ සිට ය. ඒ, දිනපතා සහ ඉරිදා ලංකාදීප පුවත්පත් වෙනුවෙනි. එකල අද මෙන් ඊමේල්, ඩිජිටල් කැමරා, ජංගම දුරකතන, ආදිය නො තිබුණි. ෆැක්ස් පහසුකම් තිබුණේ ද කලාතුරකින් තැනක ය. සියලූම ඡුායාරූප ගැනීම්, ‘දල සේයා පට’ (ෆිල්ම් රෝල්) මගින් කෙරුණි. කොළඹින් පිට පළාත්වල බොහොමයක් ඡුායාරූප ශාලා, කළු-සුදු දල සේයා පට නම් සෝදා මුද්‍රණයකර දුන්නේ ය. වර්ණ දල සේයා පට මුද්‍රණයකර ගැනීම බෙහෙවින් දුෂ්කර කටයුත්තක් විය. එබඳු පහසුකම් පැවතියේ, කොළඹින් පිටත ප‍්‍රධාන නගරවල පමණි. එබැවින් බොහෝ අවස්ථාවල, ‘දල සේයා පට’ එහැමපිටින්ම කාර්යාලයට එවීමට සිදු විය. මෙබඳු ප‍්‍රායෝගික තත්ත්වයන් නිසා, මැතිවරණ රැස්වීම් ආවරණය කිරීම එකල දුෂ්කර කටයුත්තක් විය. බරපතලම ප‍්‍රශ්නය වූයේ, ප‍්‍රවෘත්ති සහ ඡුායාරූප කලට-වේලාවට කොළඹ එවන්නේ කෙසේ ද? යන්නයි.

දිනපතා පුවත්පත් සම්බන්ධයෙන් නම්, එකල ද පැවතියේ ‘අද සිදුවූ දේ, හෙට පත‍්‍රයේ පළ විය යුතුය’ යන තේමාවයි. ඒ අනුව වැඩ කිරීමේ දී, ප‍්‍රවෘත්ති සහ ඡුායාරූප නියමිත වේලාවන්ට (ඩෙඞ් ලයින්) පෙර, ප‍්‍රවෘත්ති අංශයට යැවිය යුතු ය. එය ඉතා දුෂ්කර දෙයක් වුව ද, මාධ්‍යවේදීහු එයට ගැලැප්පී සිටියහ. ලංකාවේ කොහේ සිටිය ද, පසුවදා පත‍්‍රයේ කොළඹ මුද්‍රණයට ප‍්‍රවෘත්ති එවීමේ අතහුරු ක‍්‍රම ඔවුහු දැන උන්හ. ඒවා තම වෘත්තීය ජීවිතය බවට පත්ව තිබුණු බැවින් දෝ, මැසිවිලි කියන කෙනෙක් ද නො විණි.

හදිසි ප‍්‍රවෘත්ති යැවීම සඳහා එකල පැවති ජනප‍්‍රියම ක‍්‍රමය වූයේ, ‘දුරකතන මගින් ලියා ගැනීමේ’ විධි ක‍්‍රමයයි. පක්ෂ නායකයන් ඡන්ද රැුස්වීමක දී කළ ආන්දෝලනාත්මක ප‍්‍රකාශයක් හෝ එහි දී හට ගත් යම් සිද්ධියක් ඇසුරෙන් සැකසුණු ප‍්‍රවෘත්ති දුරකතන ඔස්සේ යැවිණි. පිට පළාතේ සිටින වාර්තාකාර සගයා දෙන දුරකතන අංකයකට ඇමතුමක් ගන්නා ප‍්‍රවෘත්ති අංශයේ වෘත්තීය සගයෙක්, ටෙලිපෝනයක් කණේ ගසා ගෙන වාර්තාව ලියා ගැනීම මෙහි ක‍්‍රියාදාමයයි. ඇතැම් විට මුළු රැස්වීම් වාර්තාවම ටෙලිපෝනයෙන් ලියා ගැනීමට සිදු වේ. හිටපු අගමැතිනි සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මහත්මියගේ ප‍්‍රධානත්වයෙන්, වරක් නිට්ටඹුවේ පැවති ජන රැුළියක වාර්තාව දුරකතනයෙන් ලියා ගැනීමේ කටයුත්ත ලියුම්කරුට පැවරිණි. රැුළිය වාර්තා කරන්නට නිට්ටඹුවට ගොස් සිටි චූලවංශ සිරිලාල් සහ රංජිත් පද්මසිරි යන ප‍්‍රවීණ පත‍්‍රකලාවේදීන් දෙපල මාරුවෙන් මාරුවට කොපිය කියවූහ. රාත‍්‍රී 9.30 පමණ වන විටත් රැුළිය හමාර නො වීය. ඒ වන විට වාර්තා කොපිය පිටු 100ද ඉක්මවී ය! රැුළියේ වාර්තාව පසුවදා ලංකාදීපයේ කොළඹ මුද්‍රණයේ පළ විය.

තවත් ජනප‍්‍රිය ක‍්‍රමයක් වූයේ, රැළි පැවැත්වෙන නගරවල සිට කොළඹ බලා එන මගී බස් රථ මගින් දල සේයා පට සහ ප‍්‍රවෘත්ති පාර්සල් එවීමයි. බස් රියදුරන් සමග සුහද කතාබහක යෙදෙන මාධ්‍යවේදීහු, තම ප‍්‍රවෘත්ති පාර්සල් සහ වීඩියෝ කැසට් කොළඹට ගෙන ගොස් දීමට එකඟ කරවා ගනිති. ඇතැම් විට මේ සඳහා සුළු මුදලක් ගෙවීමට ද සිදු වේ. බසය කොළඹට එන වේලාව අල්ලා පිටකොටුවට පැමිණෙන මාධ්‍ය ආයතනයේ පණිවුඩකරුවෙක්, ඒවා රැගෙන යයි. බොහෝ කලකට ඉහත, පිට පළාත්වල සිට එන ප‍්‍රවෘත්ති පාර්සල් වැඩිපුරම ලැබුණේ පිටකොටුව මධ්‍යම බස් නැවතුම්පොළේ පිහිටි, එක්තරා සිසිල් බීම අලෙවි සැලකට ය. සෑම දිනකම පෙරවරුවේ, මුද්‍රිත සහ විද්‍යුත් මාධ්‍ය ආයතනවල පණිවුඩකරුවන් ප‍්‍රවෘත්ති පැකට් ඉල්ලමින් එහි පැමිණීම සුලභ දසුනක් විය. 1993 වසරේ, ආන්දෝලනාත්මක දකුණු පළාත් සභා මැතිවරණය පැවති දා ඇඳිරි නීතිය පවා පැනවිණි. ලියුම්කරු එදා ප‍්‍රවෘත්ති පැකට් එව්වේ මාතර සිට කොළඹ දිවූ පෞද්ගලික බස් රථයකිනි. ඔවුන් ඒවා ඉතා සුරක්ෂිතව, පිටකොටුව ‘පීපල්ස් පාක්’ බස් නැවතුම් පොළේ, ස්ටැන්ලි ප‍්‍රනාන්දු (ස්ටැන්ලි අයියා) නම් බස් සංගම් නායකයාගේ හෝටලයක රඳවා තිබිණි. මෙබඳු පිරිස්, ජන මාධ්‍යයේ පැවැත්ම පිණිස වක‍්‍ර ලෙස සහාය දක්වන්නන් වෙති. තමන් ප‍්‍රවාහනය කරන්නේ, ඇතැම් විට මුළු රටම ගිනි ගන්නා තරම් ආන්දෝලනාත්මක ප‍්‍රවෘත්ති වාර්තා, ඡුායාරූප හෝ වීඩියෝ දර්ශන බව ඔවුහු නො දනිති!

අතීතයේ දී මැතිවරණ වැඩ පිණිස පිට පළාත්වලට යන දේශපාලන වාර්තාකරුවන්, මුලින්ම සොයන්නේ, රැුස්වීම් භූමියට සමීපයෙන්ම දුරකතනයක් ඇත්තේ කොහි ද? කියා ය. ඉන් දුරකතන ඇමතුම් ගන්නට අවසර ලැබේ ද? කියා ය. ජංගම දුරකතන නො තිබුණු ඒ කාලයේ, මාධ්‍යවේදීන්ට පිහිට වූයේ අතරමගදී මුණ ගැසෙන ආගන්තුක කාරුණික මිනිසුන්ගේ නිවෙස්වල ඇති දුරකතනයි. දිනකට වරක් හෝ දෙවරක්, කොහේ හෝ සිට  සිය ප‍්‍රවෘත්ති කර්තෘවරයා හෝ ප‍්‍රධාන කර්තෘවරයා දුරකතනයෙන් ඇමතීම, මාධ්‍ය සම්ප‍්‍රදායයි. එහි දී අලූත් උපදෙස් ද ලැබේ. පිට පළාත්වල නව දේශපාලන ප‍්‍රවණතාවයන් ගැන අදහස් ද හුවමාරු වේ. හදිසි ප‍්‍රවෘත්ති යැවීමට මෙන්ම එබ`දු කතාබහට ද ආගන්තුකයන්ගේ දුරකතන පිහිට වන්නේ ය.
(මතු සම්බන්ධයි)

ක‍්‍රිෂ්ණ විජේබණ්ඩාර
2014/12/10.









අවුරුද්දට සුව්‍ඳැල් බතක්

අවුරුදු කිරි බතට සෞභාග්‍යවත් සුවඳැල්

(ක‍්‍රිෂ්ණ විජේබණ්ඩාර)
අද දෙසැම්බර් මාසයේ 28 වැනි දා ය. එය ගෙවී යන වසරේ අවසන් ඉරිදාවයි. අනිද්දා එනම් බදාදා, 2015 නව වර්ෂය ඇරඹෙයි. මේ දිනවල රටේ ඇතැමෙක්, ‘සුවඳැල් සහල්’ සොයා ඇවිදිමින් සිටිති. වස-විසෙන් තොරව වගා කළ, පෝෂ්‍ය ගුණයෙන් අනූන, ඉදෙන විට සුවඳ හමන, පාරම්පරික දේශීය සහලකින් ජනවාරි 01 වැනිදා අලූත් අවුරුදු කිරිබත පිස ගැනීම, ඔවුන්ගේ අභිප‍්‍රායයි. ඒ සඳහා දැන් වැඩි දෙනෙකුගේ තෝරා ගැනීම, ‘සුවඳැල් සහල්’ ය. දකුණේ නම්, ‘මා වී සහල්’ ය. ‘සුවඳැල් සහලේ බත’, වැඩි පෝෂණ ගුණයක් මෙන්ම, රුධිරයේ සීනි පාලනය කිරීිමේ ගුණයෙන් ද පිරිපුන් බව හෙළිදරව් වීම, මෙබඳු ඉල්ලූමක් ඇති වීමට හේතුව ය. කොයි හැටි වෙතත්, අවුරුදු කිරිබතක් කන්නට වස-විසෙන් තොර, දේශීය, පාරම්පරික සහලක් සොයා ඇවිදීම, වර්තමානයෙහි අතිශයින්ම සෞභාග්‍යවත් සිතිවිල්ලකි.

දේශීය පාරම්පරික වී වර්ග කාබනික ක‍්‍රමයට වවන සුළුතරයක් ගොවීහු, මෙවර ද සිය ගොවි සංවිධාන ඔස්සේ ‘සුවඳැල් සහල්’ සැපයීමට ඉදිරිපත්ව සිටිති.

පැරණි භාවිතාවේ හැටියට, ‘සුවඳැල්’ යනු ‘හැල්’ (සංස්කෘත බසින් ‘ශාලිං’) හෙවත් ‘ඇල්’ වී වර්ගයකි. ඒ අනුව, ‘සුවඳ හමන ඇල්, සුවඳැල්’ වන්නේ ය. (නැතිනම්, ‘සුවඳ හමන හැල්, සුවඳැල්’) දේශීය සුවඳැල් වර්ග දෙකකි. ඉන් එකක්, ‘සුදු සුවඳැල්’ ය. අනෙක, ‘රත් සුවඳැල්’ ය. ඒවා වපුරා මාස තුනකින් පැසෙන, ‘බාල වී’ ගණයට අයත් ය.

බාල වී යයි කියන්නේ, ඉක්මණින් පැසෙන වී වර්ග වලට ය. ඒ සමගම රොබට් නොක්ස් ද සිහිපත් වෙයි. රොබට් නොක්ස්, බි‍්‍රතාන්‍ය ජාතික නාවිකයෙකි. ඔහු ක‍්‍රිස්තු වර්ෂ 16 වැනි සියවසේ දී, අහම්බෙන් ලංකාවට ගොඩ බසින්නට සිදු වෙයි. එහි දී, ශ‍්‍රී ලංකාවේ මහ රජ්ජුරුවන් වූ, දෙවැනි රාජසිංහයන්ගේ සිරකරුවෙකු බවට පත් වන ඔහුට, විසි වසරක්ම ලංකාවේ ගත කරන්නට සිදු වෙයි. ඉන් පසුව යළිත් බි‍්‍රතාන්‍යයට ගිය රොබට් නොක්ස්, ලංකාවේ ගත කළ ජීවිතය අළලා ලියූ ග‍්‍රන්ථය,'ඇන්ඩ් හිස්ටොරිකල් රිලේෂන් ඔප් ද අයිලන්ඩ් ඔප් සිලෝන්' නමින් 1681 වසරේ දී පළ විය. පසුව ‘එදා හෙළදිව’ නමින් සිංහලයට නැගුණු එහි, අපේ රටේ පැරණි වී ගොවිතැන පිළිබඳව කරුණු ගණනාවක්ම සඳහන් වේ. කෘතියෙහි පැවසෙන අන්දමට, ‘ඉක්මණින් පැසෙන වී වර්ග (බාල වී) රසයෙන් ඉමිහිරි ය. එකල විසූ වී ගොවීහු, තම කුඹුරුවලට පොහොර නො දමති. ඒ වෙනුවට සී සෑමෙන් සහ මඩ කලල් කිරීමෙන් පසෙහි සාරවත් භාවය උපදවා ගනිති!’ සුවඳැල් ද අයත් වන්නේ, ඉක්මණින් පැසෙන වී ගණයට ය. එබැවින් රොබට් නොක්ස්ගේ නිරීක්ෂණය වැදගත් වේ.

බුද්ධදාස මහ රජතුමන් විසින් රචනා කළ ‘වෛද්‍යක සාරාර්ථ සංග‍්‍රහය’ කෘතියෙහි, සඳහන් වන්නේ ‘හැල් ජාතීහු මිහිරි වෙති’ යනුවෙනි. හැල් වී වර්ගවලින් උපදින බත, මිහිරි රසයෙන් ද, සෞම්‍යවූ ඖෂධීය ගුණයෙන් ද පිරිපුන් බව එහි අරුතයි.

සාරාර්ථ සංග‍්‍රහය, චරක සංහිතාව ඇතුළු පැරණි ආයුර්වේද ග‍්‍රන්ථවල එන හැටියට, සුවඳැල් සහලේ බත, මධුර රසයෙන් සහ සුවඳින් යුක්ත ය. එය කසට රසයෙන් යුක්ත වන හෙයින් ශරීරය මනාව වර්ධනය කරයි. කටහඬ මිහිරි සහ පැහැදිලි කරයි. මුත‍්‍ර මෙන්ම, ශුක‍්‍ර ධාතුව ද වර්ධනය කරයි. සුවඳැල් බත ඉදිමුම් රෝගවලට ද ගුණ දායක ය. සුවඳැල් සහල් පරණ වූ විට, එහි බත මධුමේහය හෙවත් දියවැඩියා රෝගයට ගුණදායක ය.

2011 වසරේ දී කාර්මික තාක්ෂණ ආයතනය, කාබනික ක‍්‍රමයට වගා කළ, දේශීය පාරම්පරික සහල් වර්ග 25 ක පෝෂණ සංඝටක සොයා බැලීම පිණිස පර්යේෂණයක් පැවැත්වූයේ ය.  ඒ අනුව, ‘රත් සුවඳැල්’ සහලේ ඉහළම ප්‍රෝටීන සංයුතියක් (සියයට 12.9 ක්) තිබිණි. එහි යකඩ සියයට 2.4 ක් ද, සින්ක් සියයට 3.1 ක් ද විය. එය නව දෙමුහුන් වී වර්ගවල සහල්වලට ද, අනෙකුත් දේශීය පාරම්පරික වී වර්ගවල සහල්වලට ද වඩා ඉහළ තත්ත්වයක් පෙන්නුම් කළේ ය. පෝෂණ සංඝටක සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, මෙය ඉහළම තත්ත්වයකි. කාර්මික තාක්ෂණ ආයතනයේ වත්මන් අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්, ආචාර්ය සිරිමල් පේ‍්‍රමකුමාර මහතාගේ මෙහෙයවීමෙන් එකල කෙරුණු පර්යේෂණවල දී, ‘මසුරන්’, ‘සුදු හීනැටි’, ‘දික් වී’ සහ ‘ගොඩ හීනැටි’ යන පාරම්පරික සහල්වල බත, දියවැඩියාව, හෘද රෝග, පෙනහළු සහ ගර්භාෂ පිළිකා මෙන්ම ඉදිමුම් රෝග මර්දනය සම්බන්ධයෙන් ගුණදායක බව හෙළි විණි.

‘කොම්පාස්‘ නම් රාජ්‍ය නොවන සංවිධානයේ ඉල්ලීමක් පරිදි, පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ මහාචාර්ය සරත් බණ්ඩාර මහතාගේ මෙහෙයවීමෙන්, 2008/2009 වසරවල දේශීය පාරම්පරික සහල් වර්ග 05 ක් පිළිබඳව පර්යේෂණයක් පැවැත්විණි. එයින් හෙළිදරව් වූයේ, කාබනික ක‍්‍රමයට වගා කළ ‘සුදු සුවඳැල්’ සහලේ බතට, රුධිරයේ සීනි පාලනය කිරීමේ ඉහළම ගුණයක් ඇති බවයි.

මින් පෙනෙන්නේ කුමක් ද?, ආයුර්වේද සහ පාරම්පරික භාවිතාව ඔස්සේ හෙළිවී පැවති කාරණා, සත්‍යයක් යයි විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ මගින් ද තහවුරු වන  බවයි.

ජන වහරේ එන හැටියට, සුවඳැල් පැසෙන විට කෙත සුවඳ ය. පිසෙන විට, බත ද සුවඳ ය. එහි ඇති වාෂ්පශීලී ස්වාභාවික ‘ඇරෝමැටික’ රසායන වර්ග නිසා සුවඳ හැමීම සිදු වෙයි.  පැරණි රජ දවස සුවඳැල් බත වැළඳුවේ, මහ සඟන,  රජවරුන්, ප‍්‍රභූවරුන් ඇතුළු සුවිශේෂ තැනැත්තන් ය. එය විශේෂ ආහාරයක් විය.

එබැවින් නව අවුරුදු කිරි බතට සුවඳැල් වැළඳීම, සෞඛ්‍ය සම්පන්න, සෞභාග්‍යමත් ආහාර චර්යාවක් බව කිව යුතු වෙයි.

2014/12/28.