Wednesday, December 10, 2014
මැතිවරණ වාර්තාකරණයේ රස කතා-01
මැතිවරණ වාර්තාකරණයේ රස කතා
ප‍්‍රවෘත්ති පැකට් පිටකොටුව බස් නැවතුම් පොළේ කඩයකින් මතුවෙයි
(ක‍්‍රිෂ්ණ විජේබණ්ඩාර)
හෙලිකොප්ටර් යානයක්, උන් හිටි ගමන් අනුරාධපුරයේ, කහටගස්දිගිලිය වැව් පිටියට ඉහළ අහසේ කැරකෙන්නට විය. ‘ඔන්න චන්ද්‍රිකා මැතිනි එනෝ’ යයි මිනිස්සු කෑ ගැසූහ. හෙලිකොප්ටරය වැව් පිටියේ ඈත කෙළවරකට ගොඩ බැස් විණි. රැුස්වීම් වේදිකාව අබියස හුන් ජනකාය, හදිසියේම වැව් බැම්මක් බිඳී ගියාක් පරිද්දෙන් එදෙසට දිව යන්නට වූහ. වේදිකාව අසල දෙතුන් සීයක්වත් ඉතිරි වූයේ නැත. රැස්වීම අමතමින් සිටියේ එවකට ශ‍්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ මහ ලේකම්, ධර්මසිරි සේනානායක මහතා ය. සිදුවූ දෙයින් විමතියට පත් සේනානායක මහතා මෙසේ කීවේ ය.
‘ඔය බලන්න. හැමෝම ගියා. දැන් මං විතරයි. හැමෝම එයා බලන්න දිව්වා. එයාට තමයි හැමෝම කැමති. හැබැයි මේ මං තාම බැඳලත් නෑ. ඒත් මාව දාලා හැමෝම ගියා’, ඔහු පැවසුවේ රැස්ව සිටියවුන් හිනස්වමිනි!
ධර්මසිරි, හදිසියේ මිය යනතුරුම අවිවාහකව සිටි ජනප‍්‍රිය දේශපාලනඥයෙකි. මැතිවරණ සමයට සිය පාක්ෂිකයන් කුල්මත් කිරීම පිණිස ඔහු එය යොදා ගත් සැටි!
හෙලිකොප්ටරයෙන් පැමිණියේ, එවකට පොදු ජන එක්සත් පෙරමුණේ නායිකාව වූ චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග (හිටපු ජනාධිපතිනි ) මහත්මියයි. රැළිය පැවතියේ, 1994 වසරේ අගෝස්තු මහා මැතිවරණය වෙනුවෙනි.
මැතිවරණ රැුස්වීම් පැවැත්වෙන කාලයට, මාධ්‍යවේදීන්ට මෙබඳු රසවත් අත්දැකීම් රැසක් අත් විඳින්නට ඉඩ ලැබේ. එය මැතිවරණ වාර්තාකරණයේ එන සුවිශේෂී කාරණයකි.
මීළඟ ජනාධිපතිවරණය සඳහා ඉකුත් සඳුදා (08) නාම යෝජනා භාර දෙනු ලැබී ය. ඒ සඳහා එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානයේ අපේක්ෂක, ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා සහ විපක්ෂයේ පොදු අපේක්ෂක, හිටපු අමාත්‍ය මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන මහතා ඇතුළු අපේක්ෂකයන් 19 දෙනෙක් ඉදිරි පත්වී සිටින බව දැන් මුළු රටම දනිති. එළඹ ඇත්තේ, ඡන්ද ප‍්‍රචාරක කටයුතු සිදු වන වකවානුවයි.
ජනාධිපතිවරණය පමණක් නොවේ. මුළු රටටම පවත්වන ඕනෑම මැතිවරණයක් ජන මාධ්‍යයට ද ඉතාම වැදගත් ය. මැතිවරණ සමය තුළ ප‍්‍රචාරක රැළි, ප‍්‍රචණ්ඩ ක‍්‍රියා, නීති-රීති බිඳීම්, සහ විවිධ දේශපාලනික ප‍්‍රවණතා ආදිය දිනපතාම වාර්තා කරන්නට සිදු වීම, ඊට හේතුවයි. මැතිවරණ සමයක මාධ්‍යවේදියෙකු වශයෙන් සේවය කරන්නට ලැබීම, තරමක් අවදානම් සහගත, මහත් කටුක, එහෙත් බොහොම විචිත‍්‍රවත් අත්දැකීමකි. එහි දී ඔහුට රට පුරා සංචාරය කරන්නට ද සිදු වේ. කොතෙක් ගැටළු තිබුණ ද, මැතිවරණ වාර්තාකරණය යනු ඉතාමත් වගකීම් සහගත කටයුත්තකි. මැතිවරණ වාර්තාකරණයේ, ‘තිරය පිටුපස’ ඇති කතා පුවත් ද අතිශයින්ම සංකීර්ණ ය.
මැතිවරණ සමයක, ප‍්‍රධාන ධාරාවේ දේශපාලන පක්ෂවල ‘නායකයන්’ ඉතා විශිෂ්ඨ පුවත් මවන්නන් බවට පත් වෙති. එනිසා ඕනෑම මාධ්‍ය ආයතනයක ප‍්‍රමුඛතම කටයුත්ත වන්නේ, ඔවුන් ආවරණය කිරීමයි. එබැවින් පක්ෂ නායකයන් අමතන හෝ පෙනී සිටින ඡුන්ද රැුස්වීම් (රැළි), ප‍්‍රවෘත්ති සාකච්ඡුා, අමුත්තන් හමු වීම්, සම්මුඛ සාකච්ඡුා, පෞද්ගලික මාධ්‍ය හමු, සහ ප‍්‍රචාරක චාරිකා ආදියට සහභාගිවී වාර්තා කිරීම, ඊට අයත් වේ. පක්ෂ නායකයන්ගේ මාධ්‍ය නිලධාරීන් විසින් එවනු ලබන මැතිවරණ වැඩ සටහන් විස්තර ඔස්සේ, මාධ්‍ය ආයතන තම ආවරණ වැඩ පිළිවෙල සාදා ගනිති. ඉන් සමස්ත මැතිවරණ වකවානුවම ආවරණය වේ.
ඉක්බිති මාධ්‍ය ආයතන ප‍්‍රධානීහු, එක් එක් නායකයන් ආවරණය කිරිම පිණිස වාර්තාකරුවන් සහ ඡුායාරුප ශිල්පීන් පත් කරති. විද්‍යුත් මාධ්‍යවල නම් නිෂ්පාදන කණ්ඩායමක් පත් කරති. සාමාන්‍යයෙන් ඕනෑම මාධ්‍ය ආයතනයක ප‍්‍රවෘත්ති අංශයෙහි, ප‍්‍රධාන ධාරාවේ දේශපාලන පක්ෂ සහ නායකයන් ආවරණය කිරීමට පැවරුණු පිරිසක් වෙති. ‘දේශපාලන වාර්තාකරුවන්’ වශයෙන් හැ`දින්වෙන ඔවුහු, තමන් ආවරණය කරන පක්ෂ ගැන බොහෝ තොරතුරු දන්නා, එහි නායකකාරකාදීන් සමග ප‍්‍රබල සම්බන්ධකම් සහිත, උදවිය වෙති. සාමාන්‍යයෙන් මැතිවරණ සමයේ පක්ෂ නායකයන් ආවරණය කිරීම පැවරෙන්නේ ද ඔවුන්ටම ය. ඇතැම් පක්ෂ, තම නායකයා ආවරණය කරන්නට එන මාධ්‍යවේදීන් සඳහා ප‍්‍රවාහන, ඉඳුම්-හිටුම් ආදී සියලූම පහසුකම් සපයති. සමහර පක්ෂ එසේ නො කරයි. එවිට මාධ්‍ය ආයතනයට, පෞද්ගලිකවම එම පහසුකම් සපයා ගැනීමට සිදු වේ. මැතිවරණ සමයට පක්ෂ නායකයන් සමග රට පුරා සැරිසරන්නට සිදු වීම, අනිවාර්්‍ය කාරණයකි.
ලියුම්කරු මැතිවරණ වාර්තාකරණයට එක් වූයේ 1990 දශකයේ සිට ය. ඒ, දිනපතා සහ ඉරිදා ලංකාදීප පුවත්පත් වෙනුවෙනි. එකල අද මෙන් ඊමේල්, ඩිජිටල් කැමරා, ජංගම දුරකතන, ආදිය නො තිබුණි. ෆැක්ස් පහසුකම් තිබුණේ ද කලාතුරකින් තැනක ය. සියලූම ඡුායාරූප ගැනීම්, ‘දල සේයා පට’ (ෆිල්ම් රෝල්) මගින් කෙරුණි. කොළඹින් පිට පළාත්වල බොහොමයක් ඡුායාරූප ශාලා, කළු-සුදු දල සේයා පට නම් සෝදා මුද්‍රණයකර දුන්නේ ය. වර්ණ දල සේයා පට මුද්‍රණයකර ගැනීම බෙහෙවින් දුෂ්කර කටයුත්තක් විය. එබඳු පහසුකම් පැවතියේ, කොළඹින් පිටත ප‍්‍රධාන නගරවල පමණි. එබැවින් බොහෝ අවස්ථාවල, ‘දල සේයා පට’ එහැමපිටින්ම කාර්යාලයට එවීමට සිදු විය. මෙබඳු ප‍්‍රායෝගික තත්ත්වයන් නිසා, මැතිවරණ රැස්වීම් ආවරණය කිරීම එකල දුෂ්කර කටයුත්තක් විය. බරපතලම ප‍්‍රශ්නය වූයේ, ප‍්‍රවෘත්ති සහ ඡුායාරූප කලට-වේලාවට කොළඹ එවන්නේ කෙසේ ද? යන්නයි.
දිනපතා පුවත්පත් සම්බන්ධයෙන් නම්, එකල ද පැවතියේ ‘අද සිදුවූ දේ, හෙට පත‍්‍රයේ පළ විය යුතුය’ යන තේමාවයි. ඒ අනුව වැඩ කිරීමේ දී, ප‍්‍රවෘත්ති සහ ඡුායාරූප නියමිත වේලාවන්ට (ඩෙඞ් ලයින්) පෙර, ප‍්‍රවෘත්ති අංශයට යැවිය යුතු ය. එය ඉතා දුෂ්කර දෙයක් වුව ද, මාධ්‍යවේදීහු එයට ගැලැප්පී සිටියහ. ලංකාවේ කොහේ සිටිය ද, පසුවදා පත‍්‍රයේ කොළඹ මුද්‍රණයට ප‍්‍රවෘත්ති එවීමේ අතහුරු ක‍්‍රම ඔවුහු දැන උන්හ. ඒවා තම වෘත්තීය ජීවිතය බවට පත්ව තිබුණු බැවින් දෝ, මැසිවිලි කියන කෙනෙක් ද නො විණි.
හදිසි ප‍්‍රවෘත්ති යැවීම සඳහා එකල පැවති ජනප‍්‍රියම ක‍්‍රමය වූයේ, ‘දුරකතන මගින් ලියා ගැනීමේ’ විධි ක‍්‍රමයයි. පක්ෂ නායකයන් ඡන්ද රැුස්වීමක දී කළ ආන්දෝලනාත්මක ප‍්‍රකාශයක් හෝ එහි දී හට ගත් යම් සිද්ධියක් ඇසුරෙන් සැකසුණු ප‍්‍රවෘත්ති දුරකතන ඔස්සේ යැවිණි. පිට පළාතේ සිටින වාර්තාකාර සගයා දෙන දුරකතන අංකයකට ඇමතුමක් ගන්නා ප‍්‍රවෘත්ති අංශයේ වෘත්තීය සගයෙක්, ටෙලිපෝනයක් කණේ ගසා ගෙන වාර්තාව ලියා ගැනීම මෙහි ක‍්‍රියාදාමයයි. ඇතැම් විට මුළු රැස්වීම් වාර්තාවම ටෙලිපෝනයෙන් ලියා ගැනීමට සිදු වේ. හිටපු අගමැතිනි සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මහත්මියගේ ප‍්‍රධානත්වයෙන්, වරක් නිට්ටඹුවේ පැවති ජන රැුළියක වාර්තාව දුරකතනයෙන් ලියා ගැනීමේ කටයුත්ත ලියුම්කරුට පැවරිණි. රැුළිය වාර්තා කරන්නට නිට්ටඹුවට ගොස් සිටි චූලවංශ සිරිලාල් සහ රංජිත් පද්මසිරි යන ප‍්‍රවීණ පත‍්‍රකලාවේදීන් දෙපල මාරුවෙන් මාරුවට කොපිය කියවූහ. රාත‍්‍රී 9.30 පමණ වන විටත් රැුළිය හමාර නො වීය. ඒ වන විට වාර්තා කොපිය පිටු 100ද ඉක්මවී ය! රැුළියේ වාර්තාව පසුවදා ලංකාදීපයේ කොළඹ මුද්‍රණයේ පළ විය.
තවත් ජනප‍්‍රිය ක‍්‍රමයක් වූයේ, රැළි පැවැත්වෙන නගරවල සිට කොළඹ බලා එන මගී බස් රථ මගින් දල සේයා පට සහ ප‍්‍රවෘත්ති පාර්සල් එවීමයි. බස් රියදුරන් සමග සුහද කතාබහක යෙදෙන මාධ්‍යවේදීහු, තම ප‍්‍රවෘත්ති පාර්සල් සහ වීඩියෝ කැසට් කොළඹට ගෙන ගොස් දීමට එකඟ කරවා ගනිති. ඇතැම් විට මේ සඳහා සුළු මුදලක් ගෙවීමට ද සිදු වේ. බසය කොළඹට එන වේලාව අල්ලා පිටකොටුවට පැමිණෙන මාධ්‍ය ආයතනයේ පණිවුඩකරුවෙක්, ඒවා රැගෙන යයි. බොහෝ කලකට ඉහත, පිට පළාත්වල සිට එන ප‍්‍රවෘත්ති පාර්සල් වැඩිපුරම ලැබුණේ පිටකොටුව මධ්‍යම බස් නැවතුම්පොළේ පිහිටි, එක්තරා සිසිල් බීම අලෙවි සැලකට ය. සෑම දිනකම පෙරවරුවේ, මුද්‍රිත සහ විද්‍යුත් මාධ්‍ය ආයතනවල පණිවුඩකරුවන් ප‍්‍රවෘත්ති පැකට් ඉල්ලමින් එහි පැමිණීම සුලභ දසුනක් විය. 1993 වසරේ, ආන්දෝලනාත්මක දකුණු පළාත් සභා මැතිවරණය පැවති දා ඇඳිරි නීතිය පවා පැනවිණි. ලියුම්කරු එදා ප‍්‍රවෘත්ති පැකට් එව්වේ මාතර සිට කොළඹ දිවූ පෞද්ගලික බස් රථයකිනි. ඔවුන් ඒවා ඉතා සුරක්ෂිතව, පිටකොටුව ‘පීපල්ස් පාක්’ බස් නැවතුම් පොළේ, ස්ටැන්ලි ප‍්‍රනාන්දු (ස්ටැන්ලි අයියා) නම් බස් සංගම් නායකයාගේ හෝටලයක රඳවා තිබිණි. මෙබඳු පිරිස්, ජන මාධ්‍යයේ පැවැත්ම පිණිස වක‍්‍ර ලෙස සහාය දක්වන්නන් වෙති. තමන් ප‍්‍රවාහනය කරන්නේ, ඇතැම් විට මුළු රටම ගිනි ගන්නා තරම් ආන්දෝලනාත්මක ප‍්‍රවෘත්ති වාර්තා, ඡුායාරූප හෝ වීඩියෝ දර්ශන බව ඔවුහු නො දනිති!
අතීතයේ දී මැතිවරණ වැඩ පිණිස පිට පළාත්වලට යන දේශපාලන වාර්තාකරුවන්, මුලින්ම සොයන්නේ, රැුස්වීම් භූමියට සමීපයෙන්ම දුරකතනයක් ඇත්තේ කොහි ද? කියා ය. ඉන් දුරකතන ඇමතුම් ගන්නට අවසර ලැබේ ද? කියා ය. ජංගම දුරකතන නො තිබුණු ඒ කාලයේ, මාධ්‍යවේදීන්ට පිහිට වූයේ අතරමගදී මුණ ගැසෙන ආගන්තුක කාරුණික මිනිසුන්ගේ නිවෙස්වල ඇති දුරකතනයි. දිනකට වරක් හෝ දෙවරක්, කොහේ හෝ සිට සිය ප‍්‍රවෘත්ති කර්තෘවරයා හෝ ප‍්‍රධාන කර්තෘවරයා දුරකතනයෙන් ඇමතීම, මාධ්‍ය සම්ප‍්‍රදායයි. එහි දී අලූත් උපදෙස් ද ලැබේ. පිට පළාත්වල නව දේශපාලන ප‍්‍රවණතාවයන් ගැන අදහස් ද හුවමාරු වේ. හදිසි ප‍්‍රවෘත්ති යැවීමට මෙන්ම එබ`දු කතාබහට ද ආගන්තුකයන්ගේ දුරකතන පිහිට වන්නේ ය.
(මතු සම්බන්ධයි)
ක‍්‍රිෂ්ණ විජේබණ්ඩාර
2014/12/10.
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment